verantwoording

gebruikt exemplaar

exemplaar universiteitsbibliotheek Leiden, signatuur: 72 5084

 

algemene opmerkingen

Dit bestand biedt, behoudens een aantal hierna te noemen ingrepen, een diplomatische weergave van Briefwisseling 1930-1940. Deel 4 van Menno ter Braak en E. du Perron, in een uitgave van H. van Galen Last, uit 1967. Dit is het laatste deel van de Briefwisseling.

 

redactionele ingrepen

p. 441: tussen vierkante haken is de kop ‘Aantekeningen’ toegevoegd.

p. 428: In de digitale versie kan een accolade niet over meerdere regels weergegeven worden. Daarom is deze op elke regel met bijbehorende tekst herhaald.

p. 565-567, 729-730: De errata en addenda zijn in alle delen in de lopende tekst doorgevoerd respectievelijk toegevoegd. De opgave ervan is in dit colofon geplaatst.

 

Bij de omzetting van de gebruikte bron naar deze publicatie in de dbnl is een aantal delen van de tekst niet overgenomen. Hieronder volgen de tekstgedeelten die wel in het origineel voorkomen maar hier uit de lopende tekst zijn weggelaten. Ook de blanco pagina's (p. 2, 568, 620, 726, 728 en 732) zijn niet opgenomen in de lopende tekst.

 

[pagina 1]

MENNO TER BRAAK / E. DU PERRON

BRIEFWISSELING

 

[pagina 3]

MENNO TER BRAAK / E. DU PERRON

BRIEFWISSELING

1930-1940

deel IV

G.A. VAN OORSCHOT · AMSTERDAM · MCMLXVII

 

[pagina 4]

Tekstverzorging en annotaties H. van Galen Last

© Copyright 1962 by A. ter Braak-Faber en Erven E. du Perron

 

[pagina 565]

Addenda en errata bij de annotaties

I, p. 478, noot 8: Menno Ter Braak en Thomas Mann leerden elkaar niet begin augustus 1936, maar in 1937 kennen.

I, p. 478, 9: Franz Biederkopf moet zijn: Franz Biberkopf.

I, p. 484, 42: H. van Elro is een pseudoniem van Roel Houwink.

I, p. 489, 65: Dr. Dumay verliest moet zijn: Dr. Dumay verliest...

I, p. 490, 67: J.F. Otten was geen dichter.

I, p. 495, 97: De ongesigneerde bespreking van Hampton Court in de NRC van 29 oktober 1931 was niet van H. Scholte, zoals Ter Braak vermoedde, maar van V.E. van Vriesland.

I, p. 499, 126: M.J. Premsela (1896-1960).

I, p. 502, 132: Jacob Hiegentlich (1907-1940).

I, p. 503, 134: Godfried Benn moet zijn: Gottfried Benn.

I, p. 507, 159: J.J. van Geuns (1893-1959).

I, p. 507, 160: ‘een zekere Léon Deubel’ = Léon Deubel (1879-1913), dichter (Levensbericht te vinden in de Anthologie poétique du XXe siècle van Robert de la Vaissière, Crès & Cie, 1923).

I, p. 508, 162: Anthony Gishford schreef aan zijn Nederlandse vriend dr. L.J. Pieters te Rhoon dat hij in 1931 door Elisabeth de Roos ‘a very agreeable group of young writers’ leerde kennen, ‘the most outstanding of whom, I think, was Menno ter Braak. At the time he was living in Rotterdam and teaching I think - and I often used to go over from The Hague and spend an evening with him, or he would come to me. He was passionately interested in contemporary English thought and writing, and combined an intelligence like a searchlight with a conversational deftness in the exchange of ideas that made him an agreeable and stimulating companion’. Gishford herinnerde zich ook nog het tijdschrift Forum, waardoor ‘I discovered the writers Jan Slauerhoff and Willem Elsschot, among others I have now forgotten. I cannot remember which of the two of them it was who wrote a novel called Kaas, but it seemed to me a small masterpiece. I even translated it into English, but at that time the idea of there being such a thing as contemporary Dutch or Flemish literature appeared nonsensical to English publishers... I cannot think what were my marvellous stories about the British ambassador, and I hope his children never chance upon this book: they are still friends of mine!’

I, p. 522, 243: Op blz. 334 moet i.p.v. ‘die herlichsten Güter’ gelezen worden: ‘die heiligsten Güter’, een zinspeling op de roman met die titel van Ilja Ehrenburg, die in 1931 bij Malik Verlag te Berlijn was verschenen.

 

[pagina 566]

II, p. 373, 568: Joost Mendes was het pseudoniem van Em. Querido (zie noot 993). Onder die naam schreef hij De Santeljano's.

II, p. 480, 365: Op blz. 37, brief nr. 365, kan Richert ook gelezen worden als Rickert. In dat geval heeft Ter Braak in plaats van Hans Richert Heinrich Rickert bedoeld, de auteur van o.m. System der Philosophie en Die Philosophie des Lebens. De combinatie met Bolland pleit er, volgens J.H.W. Veenstra, inderdaad voor dat Rickert, een populair inleider in de filosofie in de jaren twintig, is bedoeld en niet Richert.

II, p. 487, 388: Bij de medical Press of New York verscheen De figuris Veneris - manuel of classical erotology door Fr. Ch. Forberg, dat als volgt werd aangeprezen: ‘Prof. Forberg's classic gives us a comprehensive picture of all erotic practices in ancient Greece and Rome... Prof. Forberg defines and describes in detail, every erotic practice mentioned in the classics.’ (geciteerd uit Evergreen Review, september 1965). Waarschijnlijk is dit dus het door Du Perron bedoelde werk van Forberg.

II, p. 500, 472: De aantekening over ‘een ×’ dient te worden gelezen bij brief 471.

II, p. 503, 486: De twee laatste aantekeningen bij brief 486 hebben betrekking op het P.S. van brief 487.

II, p. 517, 533: Maurits Uyldert (1881-1966) was geen pseudoniem van M.H. Eduard.

II, p. 520, 541: De historicus Jean Delmas is momenteel verbonden aan het Institut d'études politiques te Lyon. Hij werkte o.a. mee aan Le monde contemporain, 1945-1963, onder redactie van Marcel Pacaut en Paul Bouju (collection U, A. Colin, Paris 1964).

II, p. 521, 551: G. van Hulzen was romanschrijver.

III, p. 404, 649: Volgens F.E.A. Batten moet Du Perron met ‘zure Kees’ de Telegraaf-schrijver Cornelis Veth hebben bedoeld.

III, p. 410, 669: Samuel Lewin vertrok niet in 1938, maar eind 1935 naar de Verenigde Staten.

III, p. 411, 673: Zie ook Du Perrons bespreking van de biografie van Victor Jacquemont, door Pierre Maes, in V.W. 6, p. 150.

III, p. 423, 705: Dank zij dr. J. Witkop, longarts te Maastricht, kan het volgende over J.K. Brederode worden meegedeeld: J.K. Brederode (1882-1955) was tijdens de eerste wereldoorlog oorlogscorrespondent, zowel aan het westelijk als aan het oostelijk front. Aan dit laatste front maakte hij o.m. de Wit-Russische veldtocht van Denikin en Wrangel mee. In de jaren tussen de beide wereldoorlogen bereisde hij de Balkan en Azië, van welke belevenissen hij verslag deed in het Nieuwsblad van het Noorden. De tweede wereldoorlog overviel hem in Sjanghai, waar hij bleef tot hij in 1954 naar Den Haag terugkeerde.

III, p. 433, 741: Misschien, vgl. brief 776, heeft Du Perron twee fragmenten uit Bint gelezen.

III, p. 447, 785: Volgens F.E.A. Batten zijn met ‘de twee laatste zuchten

 

[pagina 567]

van mijn rijmende muze’ de verzen Billets pour elle bedoeld, gepubliceerd in Groot Nederland. Zie EdP., V.W.

III, p. 448, 789: Op de omslagtekening van Het land van herkomst spiegelden de Eiffeltoren en een Javaanse vulkaan zich in de Seine.

III, p. 449, 793: De heer W. van Royen te Diemen maakte mij er op attent dat de woorden ‘Cor Bruyn de zakkenaaier’ in Du Perrons brief 793 van 28 mei 1935 niet slaan op de roman Zaadsjouwers, maar op Een zakkenaaier grijpt naar het geluk, eveneens een proletarische roman van Cor Bruyn.

III, p. 451, 799: Over Vladimir Nabokov, zie de rectificatie in noot 989.

III, p. 457, 809: Madeleine Paz moet zijn: Magdeleine Paz, Frans romanschrijfster.

III, p. 458, 811: Victor Serge (1890-1947) was een Franse schrijver, geboren te Brussel uit Russische ouders. Zijn werkelijke naam was Kibaltsjitsj. Na eerst anarchist te zijn geweest, werd hij in 1918 lid van de communistische partij. In 1933 werd hij in de Sovjet-Unie door de geheime politie gearresteerd en naar een concentratiekamp in Siberië gestuurd, maar een felle campagne voor zijn vrijlating, gevoerd vooral door Magdeleine Paz, Ch. Plisnier en Georges Duhamel, en ondersteund door André Gide, had in 1936 succes: Victor Serge werd vrijgelaten en keerde naar Frankrijk terug. Onder de titel Les révolutionnaires werden zijn romans, waarvan Du Perron Ville conquise kende, in 1967 herdrukt bij de Ed. du Seuil te Parijs. Zie ook EdP., V.W. 2, p. 489, 511 en V.W. 5, p. 80 en 81.

III, p. 468, 845: Jan Greshoff publiceerde in 1933 een bundel poëzie onder de titel Jean-Jacques in 1933. In 1935 verscheen Een verloren zoon, dat opent met een zestal gedichten onder de titel Columbus zonder Amerika.

II, p. 498, 458: Louis Guilloux werd in 1899 geboren, in hetzelfde jaar als zijn vriend Jean Grenier (zie brief 964 en de aantekening daarbij).

 

[pagina 729]

Errata

I

p. 24 r. 6	wel, veel beter, = veel, veel beter,...
p. 33 r. 13	geheinzinnigheid = geheimzinnigheid.
p. 34 r. 24	gehimzinnig = geheimzinnig.
p. 40 r. 7	bovendoen = bovendien.
p. 42 r. 7	gesprek aan spontaneïteit = gebrek aan spontanïteit.
p. 52 r. 17	maarwschl. = maar wschl.
p. 56 r. 35	zalbeslaan = zal beslaan.
p. 74 r. 7	tetwijl = terwijl.
p. 73	32 = 42
p. 90 r. 10	oorspronkelijlheid = oorspronkelijkheid.
p. 96 r. 15	de Nerl. eerbied = de Nederl. eerbied.
p. 133 r. 27	erg veel doet her er niet toe = erg veel doet het er niet toe.
p. 199 r. 32	schouderjes = schoudertjes.
p. 201 r. 7	maatwerk = maakwerk.
p. 236 r. 24	en zelfde hand = en zelf de hand.
p. 314 r. 18	zak ik het je sturen = zal ik het je sturen.
p. 398 r. 4	De Erst van '27 = De Erts van '27.
p. 398 r. 30	maar ik vrees = naar ik vrees.

 

II

p. 142 r. 27	medelijken = medelijden.
p. 167 r. 14	protegeert ook, Onder dit = protegeert ook. Onder dit...

 

 

[pagina 730]

p. 337 r. 25	marr hoed je voor = maar hoed je voor.
p. 423 r. 20	Maar eest moet de zending = Maar eerst moet de zending.
p. 447 r. 17	las hij 45 blzn. krijgt = als hij 45 blzn. krijgt.

 

III

p. 56 r. 4	parallel te loopen. want ook ik = parallel te loopen, want ook ik...
p. 79 r. 24	afschuwellijks = afschuwelijks.
p 157 r. 25	onder pressie van een brien = onder pressie van een brief.
p. 176 r. 26	gezicht tot en tegen het intellect = gericht tot en tegen het intellect.
p. 285 r. 3	spijkerschrif = spijkerschrift.
p. 375 r. 17	Buckhardt = Burckhardt.
p. 382 r. 13	popualire plaatjes = populaire plaatjes.

 

IV

p. 225 r. 19	met = men.
p. 248 r. 25	mijn = mij.
p. 275 r. 21	dat kom = dat komt.
p. 343 r. 25	heb = hebt.
p. 396 r. 13	aanstond = aanstonds.
p. 413 r. 30	dan = dat.

 

 

[pagina 731]

Colofon

Dit vierde deel van de ‘Briefwisseling Ter Braak - Du Perron 1930 - 1940’ werd in opdracht van G.A. van Oorschot, uitgever te Amsterdam, gezet en gedrukt door Koninklijke Drukkerij G.J. Thieme N.V. te Nijmegen. De tekstverzorging en de annotaties zijn van H. van Galen Last. Het werd gebonden door

Elias P. van Bommel te Amsterdam.