20
Want ghy zijt onse heerlickheyt ende blijdtschap.
|
-
1
- D. eerste komste tot u om het Euangelium onder u te prediken. Siet Act. cap.17. versen 1, 4.
-
2
- D. sonder kracht ofte vrucht.
-
3
- Oock een voornemen stadt in Macedonien, gelijck Act. cap. 16. vers 12. verklaert is. Wat Paulus nu daer gedaen ende geleden heeft, siet oock aldaer.
-
4
- D. door de hulpe ende bystant onses Godts.
-
5
- Namel. die ons soo van de hardtneckige Ioden, als van de onwetende Heydenen aengedaen wiert.
-
6
- Namel. om u tot de gehoorsaemheyt des Euangeliums Christi te brengen.
-
7
- Namel. gelijck der soodaniger was die de wet met het Euangelium vermenghden, om den haet der Ioden te ontgaen. siet. 2.Cor. cap. 11. vers 13, etc. Galat. 5.11. ende elders meer.
-
8
- Namel. gelijck der sulcker was die de Heydenen in hare wellusten toe gaven ende pluymstreken. Siet. 2.Petr. 2.13. Iude vers 10, etc.
-
9
- Namel. om van haer eere, ofte gelt, ofte andere wereltsche voordeelen behendelick te trecken, gelijck 2.Corinth. 11.20. van sommige wort betuyght, ende hier na versen 5, 6. wort verklaert.
-
10
- Dat is, bequaem gekeurt, ofte geacht zijn, dat is, proefbaer ofte bequaem gemaeckt zijn. Siet Actor. 9.15. 2.Corinth. 3.5, 6. Galat. 1.15, 16, etc.
-
11
- Dat is, bevolen, ofte by ons in bewaringe geleght worden, om het selve na Godts wille aen andere uyt te deelen. Siet 1.Corinth. 4. versen 1, 2. 2.Corinth. cap. 5. vers 19. 1.Timoth. 1.11.
-
12
- Het woort beproeven wort hier een weynigh anders genomen als hier voren, Namelick, voor ondersoecken ofte kennen, gelijck de oprechtigheyt des gouts door vyer beproeft ende gekeurt wort.
-
13
- Gr. in reden van pluymstrijckinge, Namelick, gelijck de bedriegers plegen, om de herten der menschen aen haer te trecken, niets leerende dan dat sy weten haer aengenaem te zijn.
-
14
- Dat is, om uyt gierigheyt, onder eenigen anderen schijn ofte decksel, yet van u te begeeren.
-
e
- Rom. 1.9. ende 9.1. 2.Cor. 1.23. ende 11.31. Galat. 1.20. Philip. 1.8. 1.Timoth. cap. 5. vers 21. 2.Timoth. 4.1.
-
f
- 1.Corinth. 9.3. 2.Thess. 3.9.
-
15
- Dit nemen sommige voor de autoriteyt ende groot aensien, die hy onder haer niet en heeft willen gebruycken, maer veel meer vriendelickheyt ende nedrigheyt, als tegen teere ende gehoorsame kinderen, gelijck de volgende woorden mede brengen. Siet oock 1.Corinth. 4.21. Andere nemen ’t voor de lastigheyt van onderhoudt, ende andere onkosten, die voor den Apostel ende sijn gevolgh van noode waren, gelijck hy hier oock uytdruckelick van spreeckt, vers 9.
-
16
- Ofte, sachtmoedigh, goedertieren.
-
17
- Gr. u seer begeerende.
-
18
- Dat is, ons’ leven: niet dat het Euangelium niet meerder en is dan het leven, maer om dat het noch swaerder is, ende van meerder toegenegentheyt, het leven voor yemant te stellen, dan het Euangelium mede te deelen.
-
19
- Namelick, van wegen uwen yver in het aennemen des Euangeliums, ende uwe geduldigheyt in het lijden voor het selve.
-
g
- Actor. 18.3. ende 20.34. 1.Corinth. 4.12. 2.Corinth. 11.9. ende 12.13. 2.Thess. 3.8.
-
20
- Namelick, met onse handen in het tente maken, om my ende de mijne sonder uwen kost te onderhouden, Actor. 18.3. waer van siet de oorsake, 2.Cor. c. 11. vers 12.
-
21
- Dat is, ons onder u gedragen hebben.
-
h
- Genes. 17.1. 1.Corinth. 7.20. Ephes. 4.1. Philip. 1.27. Coloss. 1.10.
-
22
- Dat is, gelijck het betaemt den genen die Godt kennen, gehoorsaem zijn, ende sijnen name belijden.
-
23
- Gr. des gehoors, Dat is, dat ghy hebt hooren prediken, ende Godt door sijne Dienaren ons laet hooren. Een Hebreeusche wijse van spreken. Siet Iesa. cap. 53. vers 1. Rom. cap. 10. versen 16, 17.
-
24
- Namel. met de uytwendige ooren.
-
25
- Namel. met der herten ende geloove, gelijck Actor. c. 16. vers 14.
-
26
- Of, die, Nam. Godt, oock werckt, Nam. de versekertheyt van de vergevinge uwer sonden, den vrymoedigen toegangh tot Godt door den Heyligen Geest, liefde tot Godt ende uwen naesten, hope der saligheyt, lijdtsaemheyt, ende dergelijcke deughden.
-
27
- Hier mede onderscheyt hy de ware gemeynte der Ioden van de andere Synagogen onder de Ioden, die haer oock voor Godts volck hielden, hoe wel sy de andere hare broederen, die Christum beleden, vervolghden. Siet Actor. cap. 12. vers 1. Hebr. 10.32, etc.
-
28
- Nam. die van de Ioden daer toe opgemaeckt waren. Siet daer van Actor. c. 17. vers 5. Het Griecks woort beteeckent eygentlick de gene die van een stamme, volck, ofte gilde zijn.
-
i
- Actor. cap. 17. versen 5, 13.
-
29
- Dat is, ter doot vervolght hebben, ende niet gerust voor dat sy hem door de handen der ongeloovige hebben aen het kruyce doen ombrengen. Siet Actor. 2. vers 23.
-
l
- Matth. 23.37. Luce cap. 13. vers 34.
-
30
- Dat is, die uyt haer eygen volck tot haer bysonderlick van Godt waren gesonden.
-
31
- Het Griecks woort beteeckent yemant alsoo vervolgen, dat hy door de vervolginge verjaeght ende uytgeworpen wort.
-
32
- Namel. die hare saligheyt in Christo soecken.
-
33
- Namelick, het Euangelium Christi, het welck alleen eene kracht Godts ter saligheyt is, Rom. cap. 1. vers 16.
-
34
- Dat is, gelijck voor desen aen Christum, ende sijne Propheten, oock nu aen sijne Apostelen, ende andere uytgesondene. Siet Actor. cap. 7. versen 51, 52.
-
35
- De menschen worden geseght hare sonden, ofte de mate harer sonden te vervullen, wanneer haer voor eenen tijt, door Godts lanckmoedigheyt, het voort gaen in de sonden niet en wort verhindert, tot dat sy op het hooghste zijn gekomen, ende Godt die alsdan met sware straffen te huys soeckt. Siet Genes. 15. vers 16. Matth. cap. 23. vers 32, etc.
-
36
- Namelick, Godts, die haer rechtveerdelick in hare sonden van wegen harer ondanckbaerheyt verhardt. Rom. cap. 9. versen 18, 22. 2.Thess. cap. 2.versen 11, 12.
-
37
- Ofte, ten uytersten. Dit wort van sommige verstaen van de swaerheyt der straffe, ofte des toorns Godts, die Godt soodanige menschen hier ende namaels pleeght over den hals te senden: van andere, wel soo bequamelick, van de geduerigheyt deser straffe, ofte des toorns Godts, welcke dit hardtneckigh geslachte der Ioden is over gekomen korts na dien tijt, wanneer Godt haer met het meerderen deel der andere uyt alle gewesten te Ierusalem vergadert door de Romeynen exemplaerlick heeft gestraft, ende alsoo uytgeroeyt, dat sy noch geen volck meer en zijn, maer verstroyt blijven onder alle volcken, ende in het gemeyn verhardt zijn in hare ongeloovigheyt: het welck de prophetie Danielis Cap. 9. vers 26, etc. ende de woorden Christi, Matth. cap. 23. vers 38. Siet uw’ huys wort woest gelaten, oock schijnen te bevestigen, gelijck oock Matth. cap. 24. vers 15, etc. Luce c. 21. vers 20, etc. Eenige nemen dit woort eynde, voor het eynde der werelt, alsoo dat de toorne Godts van dit volck nimmermeer en soude ophouden: doch dit strijt tegen de belofte ende voorsegginge des Apostels Pauli, Rom. cap. 11. vers 25, etc. mitsgaders 2.Corinth. cap. 3.versen 15, 16. ende andere plaetsen, alwaer van de toekomende bekeeringe van het volck der Ioden tot Christum wort gepropheteert.
-
38
- Dat is, van uwe tegenwoordigheyt.
-
39
- Het Griecks woort beteeckent eygentlick sulck een afscheydinge, gelijck een vader van sijne kinderen gescheyden zijnde, haer als weesen alleen laet.
-
40
- Ofte, op een ure tijts. Want Paulus heeft haestelick door der Ioden vervolginge van haer moeten scheyden. Siet Actor. 17.10.
-
41
- D. na de lichamelicke tegenwoordigheyt.
-
42
- D. wederom te sien, ofte tot u te komen.
-
44
- D. meermael, gelijck Philip. 4.16.
-
45
- Namel. door andere vervolgingen ende verhinderingen, ofte door nieuwe moeyten die hy in andere gemeynten heeft verweckt, die onse tegenwoordigheyt vereyschten.
-
o
- 2.Cor. 1.14. Philip. 2.16. ende 4.1.
-
46
- D. stoffe ofte oorsake van hope ende blijdtschap.
-
47
- D. heerlicke roem, gelijck het volgende vers verklaert.
-
48
- Namel. beneffens andere gemeynten door my tot Christum bekeert, waer over ick in Christo mach roemen, ende my de eeuwige roem, blijdtschap, ende heerlickheyt van Godt uyt genade sal worden vergolden. Siet 2.Timoth. 4.7.
|