| |
| |
| |
Titel der volgende Prophetien, vers 1. Prophetie van de nederlage des Koninghs van Egypten, Pharao Necho, 2. ende wijders van de geheele verwoestinge van Egypten door Nebucadrezar, met eene bygevoeghde belofte, 13. Godts volck wort getroost in hare kastijdingen, 27.
| |
1
HEt woort des HEEREN, dat tot den Propheet Ieremia geschiet is, tegen de Heydenen.
| |
2
1 Tegen Egypten: tegen het heyr van Pharao Necho, Koningh van Egypten; 2 dat aen de riviere 3 Phrath, [kolom] 4 by Carchemis was: dat Nebucadrezar, de Koningh van Babel, 5 sloegh, in den vierden jare Iojakims, des soons Iosia, des Koninghs van Iuda.
| |
3
Rustet den schildt ende de rondasse toe, ende 6 naderet tot den strijt.
| |
4
7 Spannet de peerden aen, ende klimmet op, ghy ruyters, ende stellet u met helmen: a vaeght de spiessen, trecket de pansiers aen.
| |
5
Waerom 8 sie ick, [dat] sy vertsaeght [ende] achterwaerts gedreven zijn? selfs hare helden zijn verslagen, ende 9 nemen de vlucht, ende en sien niet om: daer is schrick van rontomme, spreeckt de HEERE.
| |
6
De 10 snelle en ontvliede niet, ende de heldt en ontkome niet: tegen ’t Noorden, aen den 11 oever der riviere Phrath zijnse gestruyckelt ende gevallen.
| |
7
Wie is dese, [die] optreckt als een 12 stroom? wiens wateren sich bewegen als de rivieren.
| |
8
13 Egypten treckt op als een stroom, ende [sijne] wateren bewegen sich als de rivieren: ende hy seyt; Ick sal optrecken, ick sal de aerde 14 bedecken, ick sal de 15 stadt, ende die daer in woonen, verderven.
| |
9
Trecket op, ghy peerden, ende 16 raset, ghy wagens; ende laet de helden uyt trecken: de 17 Mooren, ende de Puteers, die den schildt 18 handelen, ende de Lydiers, die den b boge handelen [ende] 19 spannen.
| |
10
Maer dese dagh is des Heeren, des HEEREN der 20 heyrscharen; een dagh der wrake, dat hy sich wreke van sijne wederpartijders, ende ’t sweert sal vreten, ende verzadight, ende droncken worden van haer bloet: want de Heere HEERE der heyrscharen, heeft een 21 slacht-offer in den lande van ’t 22 Noorden aen de riviere Phrath.
| |
11
Gaet henen op na c 23 Gilead, ende 24 haelt 25 balsem, ghy 26 jonckvrouwe dochter van Egypten: te vergeefs vermenighvuldight ghy de medicijnen, daer en is geen 27 heelinge voor u.
| |
12
De volcken hebben uwe schande gehoort, ende het lant is vol van u gekrijt: want sy hebben sich gestooten, heldt 28 tegen heldt, sy zijn beyde t’samen gevallen.
| |
13
29 Het woort, dat de HEERE tot den Propheet Ieremia sprack; van de aenkomste Nebucadrezars, des Koninghs van Babel, om Egyptenlant te 30 slaen.
| |
14
Verkondiget in Egypten, ende doet’et hooren te 31 Migdol; doet’et oock hooren te Noph, ende te Thachpanhes: segget; 32 Stelt’er u na, ende maeckt u gereet; want het sweert heeft 33 verteert wat rontom u is.
| |
15
Waerom 34 zijn uwe stercke wech geveeght? sy en 35 stonden niet, om datse de HEERE 36 voort dreef. | |
| |
| |
16
Hy 37 maeckte der struyckelenden vele: ja 38 d’een viel op den anderen: soo datse 39 seyden, Staet op, ende laet ons weder keeren tot ons volck, ende tot het lant onser 40 geboorte, 41 van wegen het 42 verdruckende sweert.
| |
17
Daer riepen sy: Pharao de Koningh van Egypten, is [maer] een 43 gedruys; hy heeft den 44 gesetten tijt laten voor by gaen.
| |
18
[Soo waerachtigh als] ick leve, spreeckt de Koningh, wiens naem is HEERE der heyrscharen; hy sal voorseker, 45 als Thabor onder de bergen, ende als Carmel by de zee, aenkomen.
| |
19
Maeckt voor u 46 gereetschap der gevangelicke wechvoeringe, ghy 47 inwoonersse, ghy dochter van Egypten: want 48 Noph sal ter verwoestinge worden, ende sal 49 verbrant worden, datter niemant in en woone.
| |
20
Egypten is een seer schoone 50 veerse: de 51 slachter 52 komt, hy komt van ’t Noorden.
| |
21
Selfs hare 53 gehuerde, in haer midden, zijn als 54 gemeste kalvers; maer die 55 hebben sich oock gewendt, sy zijn t’samen gevlucht, sy en hebben niet gestaen: want de dagh haers 56 verderfs is over hen gekomen, de tijt harer 57 besoeckinge.
| |
22
58 Haer stemme sal gaen als eener slange: want 59 sy sullen met krijghs-macht daer henen trecken, ende tot haer met bijlen komen, gelijck houthouwers.
| |
23
Sy hebben haer 60 woudt afgehouwen, spreeckt de HEERE, hoewel het niet en is te 61 ondersoecken: want sy zijn meerder dan de sprinckhanen, soo dat mense 62 niet tellen en kan.
| |
24
De dochter van Egypten is beschaemt: sy is gegeven in de hant des volcks van ’t 63 Noorden.
| |
25
De HEERE der heyrscharen, de Godt Israëls, seyt; Siet ick sal besoeckinge doen over de 64 menighte van No, ende over Pharao, ende over Egypten, ende over hare Goden, ende over hare 65 Koningen: Ia over Pharao, ende over de gene die op hem vertrouwen.
| |
26
Ende ick salse geven in de hant der gener die haerlieder 66 ziele soecken, ende in de hant Nebucadrezars, des Koninghs van Babel, ende in de hant sijner knechten: Maer daer na 67 salse 68 bewoont worden als [in] de dagen van oudts, spreeckt de HEERE.
| |
27
Maer d ghy, mijn knecht Iacob, en vreest niet, ende en ontset u niet, O Israël; want siet ick sal u verlossen uyt verre [landen], ende u 69 zaet uyt den lande harer gevangenisse: ende Iacob sal weder komen, ende stille ende gerust zijn, ende niemant en sal [hem] 70 verschricken.[kolom]
| |
28
Ghy [dan,] mijn knecht Iacob, en vreest niet, spreeckt de HEERE; want ick ben met u: want ick sal eene 71 voleyndinge maken met alle de Heydenen, daer ick u henen gedreven sal hebben, doch met u en sal ick geene voleyndinge maken, maer u e kastijden met 72 mate, ende u 73 niet gantsch ontschuldigh houden.
|
-
1
- Of, van Egypten, of, de Egyptenaers.
-
2
- Ofte, die, T.w. Pharao Necho.
-
3
- Euphrates. siet Genes. 2. op vers 14. alsoo in’t volgende.
-
4
- Of, te Carchemis: verstaende sulcks van den Koningh Pharao Necho selfs, hebbende sijn leger daer omtrent: alsoo ’t onseker is, of hy ter tijt van Iosia, dien hy overwon, dese stadt (die Sanherib den Syriers afgenomen hadde) na de victorie hebbe ingenomen, dan of hy nu wederom met sijn leger daer voor is geweest, om die te winnen, ofte van dien tijt af de belegeringe gecontinueert hebbe. siet 2.Reg. 23. op vers 29. en 2.Chron. cap. 35. vers 20. item Iesa. 12.9.
-
5
- By ’t leven sijns vaders Nabopolassars, na dat Ieremia sulcks alles te voren gepropheteert hadde, als volght: na welcke nederlage de Koningh van Egypten t’huys bleef, hoewel hy ten tijde van Zedekia noch eenen tocht voor nam, maer te vergeefs. siet 2.Reg. 24.7. ende bov. 37.5, 11.
-
6
- Om slagh te leveren. Aldus spreeckt de Propheet de Egyptische krijghslieden aen, bespottender wijse: Als of hy seyde, Bereyt u vry op het beste dat ghy meught, het sal maer te vergeefs zijn, ghy sult evenwel geslagen worden. Vergel. ond. 51.11.
-
7
- T.w. aen de wagens, van dewelcke de wagenruyters te dier tijt plachtten te vechten. siet 2.Sam. cap. 10. op vers 18. Hebr. bindet. Vergel. Genes. 46.29. ende Exod. cap. 14. vers 6. 1.Reg. 18.44, etc. alwaer het selve Hebreeusch woort gebruyckt wort. And. zadelt de peerden.
-
8
- In ’t Prophetisch gesichte, dat hem Godt desen aengaende vertoonde.
-
9
- Hebr. vluchtende vlucht.
-
10
- Hebr. lichte, T.w. op de voeten: als 2.Sam. 2.18. D. snel in ’t loopen. Godt wil seggen, dat haer noch snelheyt noch sterckte sal helpen. And. de snelle en sal niet ontvlieden, ende de heldt en sal niet ontkomen.
-
11
- Hebr. aen de hant, ofte, zijde. siet bov. cap. 41. vers 9.
-
12
- Dese gelijckenissen sien op de gelegentheyt van Egyptenlant, dat vele rivieren ofte waterstroomen hadde. Verstaet hier door, de menighte sijner krijghslieden, met dewelcke Pharao seer prachtigh aen quam.
-
14
- Met de menighte van mijn krijghsvolck, als met eene wolcke.
-
15
- Indien men dit duydt op Carchemis, waer van bov. vers 2. soo en heeft hy dese stadt noch niet in gehadt, maer nu gemeent te vermeesteren. Andre verstaen door, de stadt, in ’t gemeyn, steden ende inwoonders: alsoo ond. 47.2.
-
16
- Als of ghy dul ende onsinnigh waert.
-
17
- Hebr. Chusch. siet hier van, ende van de Puteers, ende Lydiers, Gen. 10. op versen 6, 13. dese waren gehuert van den Koningh van Egypten. siet versen 16, 17, 21.
-
18
- D. voeren, daer mede omgaen.
-
19
- Hebr. eygentlick, treden. siet Psalm 7.13.
-
20
- Siet 1.Reg. 18. op vers 15.
-
21
- Of, slachtmael, D. hy sal sijne vyanden laten slachten, ende dit sijn rechtveerdigh oordeel sal voor hem soo aengenaem zijn als een slacht-offer, want sijn naem sal daer door vereerlickt worden. Vergel. Iesa. 34.6. Ezech. 39.17, etc. met de aenteeck.
-
22
- Want Carchemis tegen ’t Noorden van Egypten af gelegen was.
-
23
- Siet Gen. 37. vers 25. met d’aenteeck.
-
24
- Hebr. neemt. siet bov. 37. op vers 17.
-
25
- Om de geslagene wonden te genesen. Vergel. bov. 8.22. ende ond. 51.8.
-
26
- D. ghy volck ofte inwoonders van Egypten, die met uwe menighte, macht, weelde ende onverwinnelickheyt praelt, als of u niemant en soude konnen overweldigen ofte schoffeeren: gelijck eene jonge dochter praelt met hare schoonheyt ende maeghdelicken staet. Vergel. 2.Reg. 19. op vers 21.
-
27
- Ofte, plaester. Hebr. opgangh, rijsinge, opkomen, etc. (siet bov. 30. op versen 13, 17.) soo dat al u medicijneeren niet helpen en sal.
-
28
- Ofte, heeft gestruyckelt over de anderen. Hebr. heldt tegen heldt hebben sich gestooten, of, heldt by, ofte, over heldt zijn gestruyckelt.
-
29
- Dit is nu eene Prophetie van Nebucadrezars optocht na Egypten. Vergel. Iesa. 19.1, etc. ende Ezech. capp. 29. 30. 32.
-
30
- D. ’t lant te overweldigen, ende de inwoonders te verslaen. Vergel. bov. 43.11. ende ond. 47.1, etc.
-
31
- Siet van dese plaetsen bov. 44. op vers 1.
-
32
- Tot tegenweer, als bov. vers 4.
-
33
- D. sal ’t sekerlick doen: ofte, gelijck het sweert der Babyloniers verslonden heeft wat rontom u is, alsoo sal ’t nu uwe beurte zijn.
-
34
- Hebr. staet het woort stercke, (in ’t getal van velen) wech geveeght (in ’t getal van eenen) D. elck een van uwe stercke krijghslieden: alsoo in’t volgende.
-
35
- D. sy konden noch dorsten niet staen blijven tegen de Babyloniers.
-
36
- Of, aenstiet, nederstiet.
-
37
- Hebr. hy vermenighvuldighde den struyckelenden.
-
38
- Hebr. de man op, of, met sijnen naesten.
-
39
- Die Pharao uyt andere landen waren te hulpe gekomen, seyden alsoo tot malkanderen. Vergel. Ies. 13.14.
-
41
- Of, slechtelick, voor, van. Hebr. van het aengesichte.
-
42
- And. van wegen ’t sweert des verdruckenden [lants.] siet bov. 25. op vers 38.
-
43
- D. een poccher ende snorcker, die een groot boha ende gewoel maeckt, maer het heeft met hem in der daet niet te beduyden: hy heeft sijnen tijt sorghlooslick versuymt, hy is te laet op: dat moeten wy nu mede ontgelden. Anders, is verwoest, of, geruïneert. Hebr. een groot gedruys, ofte, eene verwoestinge die met groot gedruys, of, gekraeck geschiet.
-
44
- Ofte, bequamen tijt, om te krijgen, of dit onheyl, volgens de gedaene waerschouwinge, voor te komen.
-
45
- D. gelijck de bergh Thabor boven andere bergen, ende de bergh Carmel in zee uytsteeckt, alsoo sal Nebucadrezar alle sijne vyanden te boven gaen, ende haer onder sich brengen. Andere nemen het als een afgebroken reden van eedtsweeringe in desen sin: Soo seker als die bergen vast ende wel gewortelt zijn, sal oock dit mijn werck volbracht worden. Van Thabor, siet Iudic. 4. op vers 6. van Carmel, 1.Reg. cap. 18. op vers 19.
-
46
- D. packt ende sackt (als men seyt) ende maeckt u bagagie gereet, die ghy van doen meught hebben, als ghy passeeren sult in gevangenisse. Vergel. Ezech. cap. 12. vers 4, etc.
-
47
- Die ghy soo seker ende vast meynt te woonen. Vergel. Ies. cap. 47. vers 8. ende ond. 48.18.
-
49
- Anders, sal verwoest, ofte, desolaet worden.
-
50
- D. gelijck een jongh koekalf, eene jonge veerse, vet, dertel, ende weeldigh.
-
51
- Ofte, kerver, houwer. Hebr. de kervinge, snijdinge, versnijdinge, D. de kerver, (dien wy noemen, slachter) ofte, houvver. siet Iob cap. 35. op vers 13. ende cap. 33. vers 6.
-
52
- Ofte, de slachter van het Noorden die komt, die komt, D. sal gewisselick ende haest komen.
-
53
- Die soldaten, die Egypten (de jonge veerse, die weeldige dochter) om gelt ofte soudije gehuert ende aengenomen heeft, die onder haer krijghsvolck zijn.
-
54
- Hebr. kalvers der mestinge.
-
55
- D. sullen sich omwenden ende soo in het volgende.
-
56
- Ofte, onderganghs, dootlicken ongevals.
-
57
- D. straffe. siet Genes. 21. op vers 1.
-
58
- D. Egypten sal niet meer soo blasen ende snorcken als te voren, maer wel kleyn piepen, ende ootmoedigh spreken, als de Babyloniers haer sullen over komen. Vergel. Ies. cap. 29. vers 4.
-
60
- D. de steden ende dorpen, item het volck, ofte, de krijghslieden van Egypten, die van wegen de dichte menighte der menschen by een woudt vol boomen worden vergeleken. Vergel. Iesa. 10.18, 19.
-
61
- T.w. ’t getal der boomen, D. der menschen.
-
62
- Hebr. sy hebben geen getal: alsoo Iud. 6. op vers 5.
-
64
- Ofte, gemeen volck. Het Hebr. woort Amon, wort oock alsoo in dit boeck genomen, ond. 52.15. voor Hamon, D. menighte, hoop volcks, ofte, schare, die door gevvoel ende menighte gedruys maeckt. Vergel. Ezech. 30.15. gelijck dan de stadt No, D. na’t gemeen gevoelen, Alexandria, een seer vermaerde volckrijcke zee ende koopstadt in Egypten was. Anders beteeckent Amon, een voeder, voedsterheer, of, voedsterlingh, die yemant voedt ende opqueeckt, ofte van yemant gevoedt wort: daerom sommige hier oversetten, Den voedsterheer, of, de voedsterlingen, D. die haer geneeren van No, gelijck sulcks oock met waerheyt van groote koopsteden geseyt mach worden, dat vele menschen daer van leven. Vergel. Nah. 3.8.
-
65
- D. niet alleen desen Koningh, maer oock sijne navolgers, ofte, de Vorsten ende Regenten van Egypten die op haren Koningh vertrouwden, ende mede als kleyne Koningen in soo een machtigh Koninckrijck waren. Vergelijckt boven cap. 19. op vers 3. ende wijders Genes. 14. op vers 1. ende Deuter. 33. op vers 5. item, Ios. 12.9, etc.
-
66
- D. die na haer leven staen: als boven dickwils.
-
67
- Namel. de dochter van Egypten, D. Egyptenlant. Siet vers 24. ende 11. met de aenteeck.
-
68
- Vergel. Ezech. 29.11, 13, 14. ende siet het contrarie, van Babel, ond. 50.39.
-
d
- Iesa. 41.13. ende 43.5. ende 44.1. Ierem. 30.10.
-
70
- Ofte, doen zitteren, beven.
-
71
- Siet bov. 4. op vers 27.
-
e
- Ierem. 10.24. ende 30.11.
-
72
- Siet boven 10. op vers 24.
-
73
- Hebr. onschuldigh houdende, niet onschuldigh houden, als bov. c. 30. vers 11. D. niet teenemael ongestraft laten.
|