| |
| |
| |
Ieremia laet, op Godts bevel, Baruch sijne Prophetien in eene groote rolle schrijven, ende op den vastendagh in ’t huys des Heeren, den gantschen volcke daer uyt voorlesen, vers 1, etc. Dit wort den Vorsten des Koninghs aengedient, die Baruch met de rolle terstont ontbieden, ende hebbende haer daer uyt laten voorlesen, brengen sy de sake by den Koningh Iojakim, 11. die de rolle laet halen, ende hebbende een gedeelte daer uyt hooren lesen, versnijt hy de rolle, ende werptse in het vyer ende verbrantse, niet tegenstaende dat eenige van de Vorsten hem daer van afmaenden, 21. [kolom] beveelt Ieremia ende Baruch te vangen, dat Godt voorkomt, 26. Ieremia laet alle dese ende meer diergelijcke Prophetien, door Godts bevel, weder in een ander rolle schrijven, ende voorseyt den Koningh, stadt, ende lant, hare straffen, 27.
| |
1
HEt gebeurde oock in den 1 vierden jare Iojakims, des soons Iosia, des Koninghs van Iuda, [dat] dit woort tot Ieremia geschiedde van den HEERE, seggende:
| |
2
Neemt u eene a rolle des 2 boecks, ende b schrijft daer op alle de woorden, die ick tot u gesproken hebbe, over Israël, ende over Iuda, ende over alle de volcken: van den dagh aen [dat] ick tot u gesproken hebbe, van de dagen 3 Iosia aen, tot op desen dagh.
| |
3
4 Misschien 5 sullen die van den huyse Iuda hooren al het 6 quaet, dat ick hen gedencke te doen: op dat sy haer bekeeren, een yegelick van sijnen boosen wegh, ende ick hare ongerechtigheyt ende hare sonde vergeve.
| |
4
Doe riep Ieremia Baruch den sone van Nerija: ende Baruch schreef uyt den mont van Ieremia alle woorden des HEEREN, die hy tot hem gesproken hadde, op eene rolle des boecks.
| |
5
Ende Ieremia geboodt Baruch, seggende: Ick ben 7 opgehouden, ick en sal in des HEEREN huys niet konnen gaen.
| |
6
Soo gaet ghy henen, ende leest in de rolle, [in] dewelcke ghy uyt mijnen monde geschreven hebt, de woorden des HEEREN, voor de ooren des volcks, in des HEEREN huys, op den 8 vastendagh: ende ghy sultse oock lesen voor de ooren des gantschen Iuda, die uyt hare steden 9 komen.
| |
7
Misschien sal haerlieder smeeckinge voor des HEEREN aengesichte 10 neder vallen, ende sy sullen haer bekeeren, een yegelick van sijnen boosen wegh: want groot is de 11 toorn, ende de grimmigheyt, die de HEERE tegen dit volck heeft uytgesproken.
| |
8
Ende Baruch, de sone van Nerija, dede na alles dat hem de Propheet Ieremia geboden hadde: lesende in dat boeck de woorden des HEEREN, [in] het huys des HEEREN.
| |
9
Want het geschiedde in den vijfden jare Iojakims, des soons Iosia, des Koninghs van Iuda, in de 12 negende maent, [dat] sy een vasten 13 voor des HEEREN aengesichte, uytriepen, allen volcke te Ierusalem: mitsgaders allen volcke, die uyt de steden van Iuda te Ierusalem 14 quamen.
| |
10
Soo las Baruch in dat boeck de woorden van Ieremia [in] des HEEREN huys; in de 15 kamer Gemaria, des soons Saphans, des 16 Schrijvers, in den 17 bovensten voorhof, [aen] de deure der 18 nieuwe poorte van het huys des HEEREN, voor de ooren des gantschen volcks.
| |
11
Als nu Michaja, de sone Gemaria des soons Saphans, alle de woorden des HEEREN uyt dat boeck gehoort hadde; | |
| |
| |
12
Soo gingh hy af ten huyse des Koninghs in de kamer des 19 Schrijvers; ende siet, aldaer saten alle de Vorsten: Elisama de Schrijver, ende Delaja de sone van Semaja, ende 20 Elnathan de sone Achbors, ende 21 Gemaria de sone Saphans, ende Zedekia de sone van Hananja, ende alle de Vorsten.
| |
13
Ende Michaja 22 maeckte hen bekent alle de woorden, die hy gehoort hadde: als Baruch uyt dat boeck las voor de ooren des volcks.
| |
14
Doe sonden alle de Vorsten Iehudi, den sone Nethanja, des soons Selemia, des soons Cuschi, tot Baruch, om te seggen; De rolle, daer in ghy voor de ooren des volcks gelesen hebt, neemt die in uwe hant, ende komt: Alsoo nam Baruch, de sone van Nerija, de rolle in sijne hant, ende quam tot hen.
| |
15
Ende sy seyden tot hem; Sitt doch neder, ende 23 leestse voor onse ooren: ende Baruch las voor hare ooren.
| |
16
Ende het geschiedde, als sy alle de woorden hoorden, [dat] sy verschrickten, 24 d’een tegen den anderen: ende sy seyden tot Baruch; 25 Voorseker sullen wy alle dese woorden den Koningh bekent maken.
| |
17
Ende sy vraeghden Baruch, seggende: Verklaert ons doch, hoe hebt ghy alle dese woorden uyt sijnen monde geschreven?
| |
18
Ende Baruch seyde tot hen; Uyt sijnen monde 26 las hy tot my alle dese woorden, ende ick schreefse met 27 inckt in dit 28 boeck.
| |
19
Doe seyden de Vorsten tot Baruch; Gaet henen, verberght u, ghy ende Ieremia: ende niemant en wete, waer ghylieden zijt.
| |
20
Sy dan gingen in tot den Koningh in den 29 voorhof; maer de rolle 30 leydense wech in de kamer Elisama des Schrijvers: ende sy verklaerden alle die woorden voor de ooren des Koninghs.
| |
21
Doe sondt de Koningh 31 Iehudi om de rolle te 32 halen; ende hy haeldese uyt de kamer Elisama des Schrijvers: ende Iehudi lasse voor de ooren des Koninghs, ende voor de ooren aller der Vorsten, die 33 omtrent den Koningh stonden.
| |
22
(De Koningh nu satt [in] den 34 winterhuyse, in de 35 negende maent: 36 ende daer was [een vyer] voor sijn aengesichte 37 op den heert aengesteken.)
| |
23
Ende het geschiedde, als Iehudi drie 38 stucken, ofte vier gelesen hadde, versneedt 39 hyse met een 40 schrijfmes, ende wierpse in het vyer, dat op den heert was: tot dat de gantsche rolle verteert was in het vyer, dat op den heert was.
| |
24
Ende sy en verschrickten niet, noch en 41 scheurden hare kleederen niet, de Koningh, noch alle sijne 42 knechten, die alle dese woorden gehoort hadden.
| |
25
Hoewel oock Elnathan, ende Delaja, ende Gemaria by den Koningh daer voor spraken, dat hy de rolle niet en soude verbranden: 43 doch hy en hoorde niet na hen.
| |
26
Daer toe geboodt de Koningh Ierahmeël den sone 44 Hammelechs, ende Zeraja den sone Azriëls, ende Selemia den sone Abdeëls, om den Schrijver Baruch, ende den Propheet Ieremia te 45 vangen: Maer de HEERE hadse verborgen.[kolom]
| |
27
Doe geschiedde des HEEREN woort tot Ieremia: na dat de Koningh de rolle ende de woorden, die Baruch geschreven hadde uyt den mont van Ieremia, verbrant hadde, seggende:
| |
28
46 Neemt u weder eene andere rolle: ende schrijft daer op alle de eerste woorden, die geweest zijn op de eerste rolle, die Iojakim, de Koningh van Iuda, verbrant heeft.
| |
29
Ende 47 tot Iojakim, den Koningh van Iuda, sult ghy 48 seggen; Soo seyt de HEERE: Ghy hebt dese rolle verbrant, seggende; Waerom hebt ghy daer op geschreven, 49 seggende; De Koningh van Babel sal 50 sekerlick komen, ende dit lant verderven, ende maken dat mensch ende beest 51 daer in ophouden?
| |
30
Daerom seyt de HEERE alsoo, van Iojakim, den Koningh van Iuda; Hy en sal 52 geenen hebben, die op Davids throon sitte: ende sijn c 53 doot lichaem sal wech geworpen zijn, des daeghs in de hitte, ende des nachts in de vorst.
| |
31
Ende ick sal over hem, ende over sijn zaet, ende over sijne 54 knechten, haerlieder ongerechtigheyt 55 besoecken: ende ick sal over hen, ende over de inwoonders van Ierusalem, ende over de mannen van Iuda, al het quaet brengen, dat ick tot hen 56 gesproken hebbe, maer sy en hebben niet gehoort.
| |
32
Ieremia dan nam eene andere rolle, ende gafse aen den Schrijver Baruch, den sone van Nerija; die schreef daer op uyt den mont van Ieremia, alle de woorden des boecks, dat Iojakim, de Koningh van Iuda, met vyer verbrant hadde: ende tot deselve werden noch vele diergelijcke woorden toegedaen.
|
-
2
- Het woort, Sepher, dat voor een boeck genomen wort, heeft oock eene gemeyner beteeckeninge van allerley schriften, brieven, patenten, kaerten, etc. siet bov. c. 32. versen 11, 12, etc. Deut. cap. 24. vers 1. 2.Reg. 5.5, 6. ende kan hier eene rolle des boecks, soo veel zijn, als eene groote schrijfrolle, in plaetse van een boeck, dienende om beschreven, ende t’samen gerolt te worden. siet wijders Ezra 6. op vers 2. Hier van komt dese maniere van spreken: De hemelen sullen worden t’samen gerolt als een boeck, Iesa. 34.4. Apocal. 6.14. Vergel. Iesa. 8.1.
-
4
- Menschelicker wijse van den alwetenden Godt gesproken, om te toonen, hoe aengenaem hem de ware bekeeringe zy. Vergel. Deuter. 5. op vers 29. alsoo oock terstont in ’t woort, dencken, ende elders, dickwils.
-
5
- Hebr. sullen het huys Iuda hooren.
-
6
- Der straffe. Dit dient tot bewijs van des volcks vertwijfelde hartneckigheyt, die nu soo verre waren vervallen, datter geen middelen resteerden, als dreygementen van quaet.
-
7
- Ofte, opgesloten: dat sommige verstaen van eenige gevangenisse, ofte confinatie, uyt bov. 33.1. alwaer het selve Hebreeusch woort gebruyckt wort. Maer andere, oordeelende, dat sulcks niet wel over een komt met ond. vers 19. nemen het voor eenigh ander beletsel, als door een bysonder bevel Godts, ofte eenige uyterlicke onreynigheyt der wet, ofte eene religieuse gelofte. siet Num. 19.11, etc. 1.Sam. 21. op vers 7. Nehem. 6. op vers 10.
-
8
- Dien sy extra-ordinaerlick door haer eygen goetvinden hadden aengestelt, merckende sonder twijffel uyt verscheyden teeckenen, dat Godt vertoornt was. siet onder vers 9.
-
9
- Te Ierusalem, op den vastendagh: als onder vers 9.
-
10
- D. misschien sullense met ootmoedigh smeecken ende bidden voor Godt neder vallen, ofte, haer smeecken hem voordragen. Men kan het oock aldus nemen, Dat, gelijck het gebedt geseyt wort op te klimmen, ten aensien van het geloove, alsoo oock met recht geseyt wort voor den Heere neder te vallen, ten aensien der nedrigheyt, ende bekentenisse onser onweerdigheyt. Sommige nemen, vallen, voor bevallen, gevallen, welgevallen, Dat is, aengenaem zijn, als onder cap. 37. vers 20. Vergelijckt oock Cap. 38. vers 26. ende cap. 42. versen 2, 9.
-
11
- De straffen, plagen, ende elenden, die hy haer gedreyght heeft, indien sy haer niet bekeeren.
-
12
- Des loopenden jaers, genoemt (in het Kerckelick jaer) de maent Chisleu, ofte, Casleu, passende op onsen November ende December.
-
13
- Om in sijn huys voor hem belijdenisse te doen van sonden, ende hem om genade te bidden, waer toe het vasten een dienstigh behulpmiddel was. Maer wat Godt van het vasten der godtloosen ende huychelaren hielt, siet daer van Iesa. cap. 58. versen 3, 4, 5, etc.
-
15
- Anders, aen, ofte, by de kamer. Siet van het gebouw deser kameren 1.Reg. 6. versen 5, 6. met de aenteeckeninge.
-
16
- Dat is, die de publijcke acten van Godts huys, ende de Prophetien die aldaer wierden gelesen ofte uytgesproken, opteeckende, als eenige meynen: Ofte, des Schriftgeleerden, waer van te sien is Ezra cap. 7. op vers 6. Anders wort het Hebreeusch woort genomen vers 12. alwaer het eenen politijcken Secretaris des Koninghs beteeckent.
-
17
- Anders, na sommiger gevoelen, genoemt het voorhof der Priesteren, onderscheyden van het groote voorhof der Gemeynte, dat daer aen was. Siet 2.Chron. cap. 4. op vers 9. Doch sommige verstaen dit van het binnenste ende bovenste deel des voorhofs des volcks. Het kan zijn dat hy in het venster van eene der kameren die in het voorhof waren gelegen, ende den volcke, het welck in den voorhof was, voorgelesen hebbe.
-
18
- Siet boven cap. 26. op vers 10.
-
19
- Dat is, des Koninghs Secretaris, ende in de Schrijvers kamer, D. in de Secretarie, Cantzelije, of, Raetkamer. siet 1.Reg. c. 4. op vers 3. Dese Schrijver wort terstont genoemt Elisama.
-
21
- Of dese deselve zy, die boven vers 10. vermelt is, ende vermits sijn aensien ende ervarentheyt (als een Kerckelick Historie-schrijver ofte Schriftgeleerde, gelijck Ezra was) in desen raet, ofte raetpleginge, op den vastendagh, gebruyckt zy; dan of het een ander zy geweest van de Vorsten, van dewelcke eenige meynen dat de principaelste hier genoemt worden, kan de verstandige leser nadencken.
-
22
- Of hy dit gedaen hebbe ter goeder meyninge, om den Vorsten in bedencken te geven, hoemen Godts toorn soude mogen afwenden, gelijck sommige daer uyt willen afnemen, dat de Vorsten sijn rapport gehoort hebbende, haer niet dan beleefdelick tegen Baruch hebben gedragen, over de saken zijn bewogen geweest, ende hebben sorge gedragen voor de behoudenisse van Ieremia ende Baruch, als volght: dan of hy Ieremia in lijden heeft willen brengen, is onseker. Vergel. bov. 20.10.
-
23
- Leest de rolle, D. ’t gene ghy daer in geschreven hebt.
-
24
- Hebr. de man, of, een yegelick tegen sijnen naesten, of, metgeselle, D. sy sagen malkanderen met verschricktheyt aen, de een sagh op den ander.
-
25
- Ofte, wy moeten gantschelick, etc. Hebr. wy sullen bekentmakende bekent maken.
-
26
- Of, hy riep, hy sprack luyde uyt sijnen mont tot my, Dat is, (als men spreeckt) hy dicteerde my van woort tot woort.
-
27
- Het Hebr. woort wort alleenlick hier gevonden.
-
28
- Dat is, in dese schrijfrolle.
-
29
- Van ’t Konincklick palleys.
-
30
- T.w. onder yemants hant, gelijck dese maniere van spreken gevonden wort 2.Chro. 12.10. ofte, bewaerden, sy gaven te bewaren, als Levit. 6.4. ende onder 37.21.
-
31
- Van welcken boven vers 14.
-
32
- Hebr. nemen, D. nemen ende brengen, waer voor wy seggen, halen. Siet Genes. 12. op vers 15.
-
33
- Ofte, bezijden, tegen over, om.
-
34
- Gelijck de Koningen, ende andere Groote, verscheyden vertrecken, selfs winterhuysen ende somerhuysen hadden. siet Iudic. 3.20. Ezra 6.2. Amos 3.15. met de aenteeck.
-
36
- Hebr. eygl. ende de heert was voor sijn aengesichte aengesteken, ofte, brandende: D. een vyer op den heert.
-
37
- Sommige verstaen een vyerpanne vol gloeijende kolen daer men hout op aenstack. Het Hebr. woort wort alleenlick in dese plaetse alsoo gevonden.
-
38
- Hebr. deuren, D. colomnen: waer voor wy nu gebruycken, de zijden, ofte, bladen ende capittelen eens boecks.
-
39
- De Koningh sneedt de rolle in stucken.
-
40
- Hebr. eygentl. een schrijvers scheermes, D. een pennemes, als wy nu spreken.
-
41
- Gelijck men in rouwe ende hertenleet gewoon was te doen, (siet Gen. 37.29. 2.Reg. 18.37. en 19.1. en 22.11.) maer sy voeghden haer na den Koningh, vergeten hebbende hare voorgaende beweginge, vers 16.
-
42
- D. niemant van sijne officieren ende hovelingen, die omtrent hem waren.
-
43
- Of, soo en hoorde hy doch niet na hen.
-
44
- Of, des Koninghs, D. sijnen eygenen sone: alsoo ond. 38.6.
-
45
- Alsoo wort het Hebr. woort, dat anders, nemen ende voorts halen beteeckent, oock gebruyckt, Prov. 24.11. en ond. 39.5.
-
46
- Hebr. keert weder neemt, D. neemt weder, als dickwils.
-
47
- And. van, D. ghy sult in uwe Prophetien van hem schrijven door mijnen last.
-
48
- Verst. daer na, in volgenden tijt: alsoo hy te deser tijt door der Vorsten raet, ende Godts voorsorge, verborgen was. siet versen 19, 26. maer Godt konde lichtelick (als het hem beliefde) des Koninghs hooghmoet ende wreetheyt alsoo bedwingen, dat hy Ieremia voor sijn aengesicht moeste lijden, ende hooren spreken.
-
51
- Hebr. daer uyt, ofte, daer van, D. datter geene meer en zijn.
-
52
- Verst. sone, die hem in de Konincklicke regeeringe succedeere: alsoo, te weten, dat het den naem van successie ende regeeringe met recht soude mogen hebben: want sijn sone Iechonja, of, Iojachin maer drie maenden Koningh geweest en is, (het welcke voor geen sitten gereeckent en wort) ende doe na Babel gevoert, 2.Reg. 24.8, 12. ende Zedekia, die in sijne plaetse quam, was niet Iojakims sone, maer broeder, te voren genoemt Mattania. 2.Reg. 24.17.
-
53
- Vergel. bov. 22.19. met de aenteeck.
-
55
- D. straffen. siet Gen. 21. op vers 1.
-
56
- Ende in de vorige rolle begrepen was.
|