| |
| |
| |
Verstooringe van de vyanden der Kercke Godes, vers 2. onder den name der Edomiten, 5. welcker lant soo soude verwoest worden, dat het niet meer van menschen, maer wel van wilde schrickelicke gedrochten soude bewoont worden, 10. ende dese verwoestinge soude van stuck tot stuck volkomelick vervult worden, 16. ende eeuwelick dueren, 17.
| |
1
NAdert ghy Heydenen, om te hooren, ende ghy volckeren luystert toe: de aerde hoore, ende 1 hare volheyt; de werelt, ende 2 alles wat daer uyt voort komt.
| |
2
Want de verbolgentheyt des HEEREN is 3 over 4 alle de Heydenen; ende grimmigheyt 3 over al haer heyr: 5 hy heeftse verbannen, hy heeftse ter slachtinge over gegeven.
| |
3
6 Ende hare verslagene 7 sullen wech geworpen worden, ende van hare doode lichamen sal haren stanck op gaen: ende de bergen sullen 8 smelten 9 van haren bloede.
| |
4
Ende al het heyr der Hemelen sal 10 a uytteeren, ende de Hemelen sullen 11 toe- | |
| |
gerolt worden, gelijck een boeck, ende al 12 haer heyr sal af vallen, gelijck een bladt van den wijnstock af valt, ende gelijck [een vijge] af valt van den vijgeboom.
| |
5
13 Want mijn sweert 14 is droncken geworden in den Hemel: siet het sal 15 ten oordeele neder dalen 16 op Edom, ende op het volck 17 ’t welck ick verbannen hebbe.
| |
6
Het sweert des HEEREN is vol van bloede, het is vet geworden van smeer, 18 van den bloede 19 der lammeren ende der bocken, van ’t smeer der nieren van de rammen: want de b HEERE heeft 20 een slacht-offer te 21 Bozra, ende een groote slachtinge in den lande der Edomiten.
| |
7
Ende 22 de eenhoornen sullen 23 met haer 24 afgaen, ende de varren met 25 de stieren, ende 26 haer lant sal doordroncken zijn 27 van den bloede, ende haer 28 stof sal 29 van ’t smeer vet gemaeckt worden.
| |
8
Want het sal zijn 30 de dagh der wrake des HEEREN, een jaer der vergeldingen, 31 om Zions twistsake.
| |
9
Ende 32 hare beken 33 sullen in peck verkeert worden, ende 34 haer stof in swevel: ja hare aerde sal tot brandenden peck worden.
| |
10
35 Het en sal des nachts, noch des daeghs niet uytgebluscht worden, tot in der eeuwigheyt sal c 36 haren roock op gaen: van geslachte tot geslachte sal het woest zijn, tot in eeuwigheyt der eeuwigheden en sal niemant daer door gaen.
| |
11
Maer 37 d de roerdomp ende nachtuyl sullen het erflick besitten, ende de schuyfuyt, ende de rave sal daer in woonen, want 38 hy 39 sal een richtsnoer der woestigheyt over haer trecken, ende 40 een richtloot der ledigheyt.
| |
12
41 Hare 42 Edele (doch sy en zijn daer niet) sullen 43 sy 44 [tot] het Koninckrijcke roepen, maer alle hare Vorsten 45 sullen niets zijn.
| |
13
Ende in hare palleysen sullen doornen 46 op gaen, netelen, ende distelen in hare vestingen: ende 47 het sal een wooninge der draken zijn, een zale voor 48 de jongen der struyssen.
| |
14
Ende 49 de wilde dieren der woestijnen sullen 49 de wilde dieren der eylanden [daer] ontmoeten, ende 50 de duyvel sal sijnen metgeselle toeroepen: oock sal 51 het nacht-gedierte sich aldaer neder setten, ende het sal een rustplaetse voor sich vinden.
| |
15
Daer sal 52 de wilde meerle nestelen 53 ende leggen, ende hare jongen 54 uytbicken, ende 55 onder hare schaduwe vergaderen: oock sullen aldaer de gieren 56 met malkanderen versamelt worden.
| |
16
Soeckt 57 in het boeck des HEE-[kolom]REN, ende leest: 58 niet een van dese en salder feylen, 59 het eene noch het ander en sal men missen: want 60 mijn mont selve heeft’et geboden, ende 61 sijn Geest selve 62 salse te samen brengen.
| |
17
Want hy selve heeft 63 voor haer het lot geworpen, ende sijne hant heeft 64 het hen uytgedeylt met het richtsnoer: 65 tot in der eeuwigheyt sullen sy dat erflick besitten, van geslachte tot geslachte sullen sy daer in woonen.
|
-
1
- D. al watter in is. Siet Psalm 24. op vers 1.
-
2
- Ofte, al wat daer uyt spruyt, Hebr. alle hare uytspruytselen.
-
4
- Te weten, die het volck Godes vervolgen: als daer zijn de Edomiten, Moabiten, Philistijnen, Syriers, Assyriers, Chaldeen, ende Babyloniers, onder dewelcke oock verstaen worden alle vyanden der Kercke Godts.
-
5
- D. hy heeft besloten haer te verbannen, ende alsoo stracks wederom. Siet Deut. cap. 2. op vers 34.
-
6
- De Propheet beschrijft in dit, ende in de volgende versen met allegorische ofte verbloemde woorden de nederlage der vyanden van Godes volck, die wel eerst is geschiet aen de Assyriers, Babyloniers, ende andere volckeren, die de Israëliten jammerlick hadden vervolght ende beschadight: maer sy sal eerst volkomelick voltrocken worden, wanneer Iesus Christus, als opperste Richter de gantsche werelt oordeelen sal.
-
7
- Tot een aes der wilde dieren: Sy en sullen niet begraven worden.
-
8
- Ofte, vervlieten, ofte, druppen.
-
9
- Dat is, van wegen haer bloet.
-
10
- Dat is, smelten, verwelckeren. De sin is, De menschen sullen van wegen de uytvoeringe deser oordeelen Godts alsoo ontstelt ende verbaest zijn, als of het heyr des Hemels, Te weten, Sonne, Mane ende Sterren souden vergaen ofte omgekeert worden.
-
a
- Apoc. cap. 6. versen 13, 14.
-
11
- Dit moetmen verstaen na de wijse die eertijts by de Ioden ende andere natien is gebruyckelick geweest, die op lange bladeren van pargament schreven, die sy dan op rolden. Siet Iesa. cap. 8. vers 1.
-
12
- T.w. het heyr der Hemelen.
-
13
- Dit zijn de woorden des Heeren. Ende de Propheet beschrijft hier, ende versen 6, 7. etc. den ondergangh van de vyanden der Kercke Godes.
-
14
- T.w. van het bloet der verslagenen. De sin is, Ick salder in mijnen rechtveerdigen toorn vele verslaen, achtervolgens het besluyt dat in den Hemel genomen is.
-
15
- Ter straffe, ter wrake.
-
16
- De Edomiten waren de naeste bloetverwanten der Israëliten: sy hadden ende onderhielden oock de besnijdenisse: maer evenwel waren sy der selver grootste vyanden ende vervolgers, ende sy zijn een voorbeelt van alle de vyanden der Kercke Godes, die haer wel beroemen uyt deselve gesproten te zijn, ende gebruycken deselve Sacramenten, maer in der daet de recht-geloovige haten.
-
17
- Hebr. het volck mijns bans.
-
18
- Een gelijckenisse genomen van de slacht-offeren des Ouden Testaments.
-
19
- D. der menschen die kleyne ende geringe zijn: of lammeren, beteeckent de jonge, bocken de oude.
-
20
- Ofte, een slachtinge. ’t Hebr. woort ’t welck dickwils een slacht-offer beteeckent, is oock meermaels voor slachtinge genomen, als Gen. cap. 31. vers 54. 1.Sam. 28.24. ende 1.Reg. 19.21.
-
21
- Dit was de hooftstadt in der Edomiten lant: ende sy is geweest een voorbeelt der stadt Romen. Vergel. hier mede Apocal. 18.2. van Bozra in Moab siet Ierem. 48.24.
-
22
- D. de machtige ende hoogh-verhevene, die boven alle andre in wreetheyt uytsteken in ’t vervolgen der Godtsaligen.
-
23
- T.w. met de lammeren ende bocken, vers 6.
-
25
- Siet Psal. 22. op vers 13.
-
26
- T.w. der Edomiten lant, daer van bov. vers 6. gesproken is.
-
27
- T.w. der verslagene eenhoornen, varren, ende stieren. Vergel. hier mede Apoc. 19.21.
-
28
- D. hare aerde, of aertrijcke.
-
29
- T.w. dat uyt de verslagene vlieten sal.
-
30
- In welcken de Heere het onnoosel bloet sijnes volcks wreken sal.
-
31
- D. van wegen de sake Zions, D. der Gemeynte Godes, die swaerlick van hare vyanden is vervolght geweest.
-
32
- T.w. der stadt Bozra, ofte der Edomiten, ende vyanden der Kercke Godes.
-
33
- Met dese ende de volgende woorden wort te kennen gegeven, dat het lant t’eenemael sal verdorven worden, alsoo dat het den lande van Sodoma ende Gomorra sal gelijck worden.
-
34
- Siet Iob cap. 18. de aenteeck. op vers 15.
-
35
- T.w. het brandende peck, ofte, het brandende lant, dat tot peck sal geworden zijn. Vergel. hier mede Apoc. 18.9. ende 19.3.
-
c
- Apoc. 14.11. ende 19.3.
-
37
- De sin is, Haer lant sal in den gront soo verwoest ende verdorven worden, datter niet dan wilde ende verschrickelicke dieren in woonen en sullen. Siet Ies. 14.23. alwaer van dese ende diergelijcke ondieren oock gesproken wort, als oock Levit. 11.17.
-
d
- Iesa. 13.21, 22. Zeph. 2.14. Apoc. 18.2.
-
39
- D. hy salse meten om te verderven. siet 2.Reg. 21.13. ende de aent. aldaer.
-
40
- Hebr. steenen der ledigheyt, D. een meetsnoer daer een steen aen hanght. Zach. 4.10. staet, een steen des tins, D. een meetsnoer daer een tinnen gewichte aen hanght. Ende, een richtloot der woestigheyt, of, der ledigheyt, D. tot een teecken dat sy ledigh en woest sal gemaeckt worden.
-
42
- Hebr. witte, D. de gene die witte suyverlicke kleederen dragen, gelijck de Vorsten ende Groote des lants plechten te doen. siet 1.Reg. 21. de aent. op vers 8. ende Neh. 2. op vers 16.
-
43
- T.w. de overgeblevene Edomiten, of de inwoonders der stadt Bozra.
-
44
- D. tot de regeeringe des lants.
-
45
- D. sy sullen alle te schande gekomen zijn, derhalven salse niemant met raet ofte daet ophelpen kunnen.
-
48
- Siet Iob 30. op vers 29.
-
49
- Siet van dese ende diergelijcke gedrochten Iesa. 13. op vers 21.
-
49
- Siet van dese ende diergelijcke gedrochten Iesa. 13. op vers 21.
-
50
- Hebr. Sagnir. Siet Ies. 13. op vers 21.
-
52
- Hebr. Kippoz. Men kan niet sekerlick weten wat dit voor een vogel zy.
-
53
- T.w. hare eijeren. And. voort brengen, T.w. de eijeren diese in ’t lijf heeft.
-
54
- Hebr. splijten, klieven, namelick de eijerschalen, op datter de kieckens uyt komen.
-
55
- D. onder hare vleugelen.
-
56
- Hebr. de vrouwe [met] hare medgesellinne, of, vriendinne.
-
57
- Hebr. uyt, D. in, of uyt het Boeck deser Prophetien, die ick uyt het bevel des Heeren beschrijve.
-
58
- T.w. saken, of, voorverhaelde vvilde dieren.
-
59
- Hebr. de vrouvve [met] hare vriendinne, als bov. vers 15.
-
60
- Dit spreeckt de Heere.
-
61
- T.w. des Heeren. Dit spreeckt de Propheet. And. de mont [des HEEREN.]
-
62
- T.w. de boven-verhaelde dieren ende vogelen.
-
63
- T.w. voor die dieren ende vogelen.
-
64
- T.w. het lant der Edomiten. And. heeftse, T.w. de stadt Bozra.
-
65
- De sin is, Na dat de Heere selve het lant der Edomiten, ende sijner anderer vyanden, den wilden ende vervaerlicken dieren, tot hare wooninge sal in gegeven ende uytgedeylt hebben: soo sullen sy altoos daer in blijven. Alsoo dat het steets een vervloeckt ende verwoest lant zijn, ende blijven sal: Alsoo sal oock de vloeck des Heeren steets over de vyanden sijner Kercke zijn ende blijven.
|