26
Ende 76 hare 77 poorten sullen treuren, ende leet dragen, ende sy sal 78 ledigh gemaeckt zijnde 79 op de aerde sitten.
|
-
1
- D. al ’t gene daer men sich op verlaet, ’t zy kleyn of groot, aensienlick of slecht. And. den steunenden [man] ende de steunende [vrouwe.]
-
2
- D. al de voedsame kracht des broots, alsoo dat sy niet en sullen verzadigt worden, of sy schoon veel broots eten, ende veel waters drincken. Dese straffe dreyght oock Godt den overtrederen sijner wetten, Lev. 23.26. siet de aent. aldaer: ende siet daer van een exempel Hag. 1.6.
-
3
- D. verresienden, voorsinnigen, voorsichtigen, die een sake van verre siet komen, ofte voorsiet eer sy geschiet. siet Prov. 16.10.
-
4
- T.w. niet alleen oudt van jaren, maer oock wel ervaren, wijs, kloeck in de regeeringe, het zy der Kercke, ofte der Republijcke.
-
5
- Hebr. den verhevenen van aengesichte, D. den aensienlicken, of die in authoriteyt is.
-
7
- Of, konstigen, ervarenen.
-
8
- Die wel ter tale is, of verstandigh in redeninge, een welsprekende man.
-
9
- T.w. jongh van jaren, of, jongh in verstant, of in beyden. siet Eccl. 10. vers 16.
-
10
- And. kinderachtige lieden.
-
11
- Of, hart gedeven vvorden, T.w. tot betalinge, ofte, tot swaren dienst ende arbeyt.
-
13
- D. slechte, ongeachte onder den volcke.
-
14
- D. sijnen bloetverwant.
-
15
- D. die van sijnes vaders huys, ofte geslachte is.
-
16
- D. ghy zijt welhebbende, ofte, ghy hebt middelen om te leven: ghy zijt een van de aensienlickste onder ons: gemeynlick openbaert sich de rijckdom in de kleederen.
-
17
- Of, dit verderf, of, ruïne, of, ondergangh. De sin is, Neemt doch de vervallene sake van onsen staet by der hant, ende helptse onderstutten, soo veel het u mogelick ende doenlick is. And. doch laet uwe hant onder dese ruïne zijn. Een maniere van spreken genomen van een vallende huys.
-
19
- D. stracks, sonder hem lange te beraden.
-
20
- T.w. na den Hemel, D. hy sal sweeren. siet Genes. c. 14. vers 22. And. hy sal [sijne stemme] opheffen.
-
21
- Hebr. verbinder, T.w. uwer wonden, of, geen chirurgijn, wondemeester, ofte, medicijnmeester zijn. Als of hy seyde, De saken zijn in onsen staet te seer verloopen, de wonde onser republijcke is te seer vervuylt, Ick en sal het vervallene werck niet kunnen redden. In somma, de Propheet wil seggen, dat het soo elendelick met de Ioden soude gestelt wesen, dat onaengesien een yeder geern groot is, nochtans niemant het regiment soude willen aennemen, of’t hem schoon wierde gepresenteert. Siet oock Iob 34. op vers 17.
-
22
- Als of hy seyde, Ick ben soo arm, dat ick my selven, ende de mijne van nootdruft niet en kan versorgen, veel weyniger kan ick dan u-lieden helpen.
-
23
- D. het sal gewisselick op een korts vallen.
-
24
- D. men kan het uyt hares aengesichts gelaet speuren, dat sy boose onbeschaemde menschen zijn. And. de hardigheyt hares aengesichts, in welcke beteeckeninge het Hebreeusch woort oock genomen wort, Iob 19. vers 3.
-
25
- D. roemen sy. Hebr. verkondigen sy.
-
26
- Dat is, gelijck de inwoonders van Sodom. Siet Genes. 13.13. ende 18.20. ende 19.5.
-
27
- T.w. met Godt den Heere door hare sonden tot straffe te verwecken. Siet van het Hebreeusch woort gamal, Psalm 13. op vers 6.
-
28
- Siet van sulck gebruyck des Hebr. woorts Tob. Ierem. cap. 22. versen 15, 16.
-
29
- D. genieten, D. Godt de Heere sal uyt genade hare Godtsaligheyt beloonen. Siet. Prov. cap. 1. de aent. op vers 31.
-
30
- In ’t Hebreeusch staet alleen het woort quaet, of, boos, And. als hy boos is, D. als hy boos blijft.
-
31
- D. hem sal wedervaren ofte overkomen even het selve dat hy anderen gedaen heeft: hy sal gestraft worden om sijner boosdaden wille.
-
32
- D. strenge regeerders, ofte onderdruckers.
-
33
- D. onervaren, hare lusten volgende, als de kinders.
-
34
- D. verwijfde mannen, die geen couragie en hebben.
-
35
- Of, uwe Leyders, D. uwe Leeraers ende Regeerders. And. Die u gelucksaligh achten, of roemen: Verstaende sulcke predikers, die de lieden kussens onder den elleboge leggen, roepende, Het en heeft geen noot.
-
36
- D. den wegh, dien ghy behoort te wandelen, verderven sy, gelijck als die yets verslint ende inslockt: ofte, sy bedecken ende verduysteren den wegh, gelijck ’t ingeslockte verborgen ende als ingewonden is. Vergl. Num. 4.20. ofte, sy varender heel lichtelick over henen. Vergel. Iob 39.27. met de aenteeck.
-
37
- D. om in het recht te treden, als Ies. 1.18.
-
38
- T.w. het volck van Israël, ’t welck groot is, ende veel in getale, als Actor. 4.27.
-
39
- D. de Richters, Regeerders, Magistraten, diemen uyt oude bedaeghde mannen pleeght te kiesen. Dese sal de Heere voor het recht stellen, om dat sy sijn volck door ongerechtigheyt onderdruckt hebben.
-
40
- D. de Gemeynte Godes, ofte ’t volck Godes, dat u toebetrouwt was. siet Ies. 5.1. Matth. 21.33.
-
41
- Hebr. verbrant, of, met den vyere verslonden. siet Num. 24.22. De sin is, In plaetse van mijnen wijngaert te bouwen, ende my goede vruchten daer van te brengen, soo maeckt ghy den selven te schande.
-
42
- D. wat recht of reden hebt ghylieden daer toe? dat ghy, etc.
-
44
- D. gantsch wreedelick ende onmenschelick tracteert, ofte mishandelt. And. als in eenen vysel stootet, ofte, met krabben ende vuyligheyt schendet.
-
45
- D. de vrouwen, ende jonge dochters te Ierusalem, dewelcke hier gedreyght worden van wegen hare hoovaerdije.
-
46
- Den kop om hooge steken uyt hoovaerdije.
-
47
- Hebr. uytgestreckt van halse, ofte, van kele.
-
48
- Hebr. bedriegende met de oogen, ofte, lonckende met de oogen, D. met de oogen hare loosheyt te kennen gevende.
-
49
- And. sy gaen al trippelen, als of sy kleyne kinders waren, makende kleyne treden.
-
50
- Ofte, geboeyt. And. Ia aen hare voeten dragen sy boeykens. And. makende een geluyt, of geril met hare voeten, als of’er schellekens aen waren. Andere nemen het aldus, Sy gaen half dansende, houdende sekeren pas ofte mate in haren tret. Maer de meeste ende voornaemste verstaen het van kostelicke boeykens, of vercierselen aen de voeten, hebbende het fatsoen van boeykens.
-
51
- Of, schurft. And. kael. Op de schurftheyt volght gemeynelick kaelheyt, ofte uytvallinge des hayrs. Andere verstaen het aldus, Dat sy in der vyanden hant ende gewelt vervallen souden, die hen het hayr kael af scheeren souden, gelijckmen de slaven ende lijf-eygene pleeght te doen.
-
52
- D. de Heere salse laten berooven van hare kleederen, alsoo datse sullen moeten naeckt gaen, ende niet soo veel hebben en sullen, datse hare schaemte bedecken kunnen.
-
53
- Wat het 18, 19, 20, 21, 22, 23, 24 verskens aengaet, die worden seer verscheydentlick overgesett: De hoovaerdige proncksters hebben oock in die tyden al veel ander proncksel gehadt, als heden ten dage onse jonghvrouwen hebben, soo dat vele van die namen ons onbekent zijn, vele der selver den name mede brengende uyt dat lant daerse eerst zijn bedacht geweest. Sy zijn hier gesett soo na alsmense heeft kunnen treffen. Door çieraet der koussebanden, hebben andere, de netwercken, ofte, betralijde kleederen, die doorschijnigh gebreyt, of gepijckeert waren, ’twelck eenige noemen vensteren der oneerbaerheyt.
-
54
- Ofte, sluijeren, of, schakelwerck, als daer zijn de fijn gebreyde netkens, dunnedoeck, ende allerley gebreytsel, of geweefsel, dat doorluchtigh is.
-
55
- Dit was een cieraet als maenkens. Siet Iudic. c. 8. op vers 21. heden ten dage dragen oock eenige in de oorlapkens kleyne maenkens van gout, silver, of eenigh gesteente, of peerlen.
-
56
- Verstaet hier de goudene of silveren dooskens, daer muscus, of andere welrieckende specerijen in waren, die de jonghvrouwen aen den hals, of op de borsten, of tusschen deselve droegen. And. halsketenkens, of yet diergelijcks.
-
57
- D. de kleederen bezaeyt met dunne goudene of silvere schubbekens of flitteren, die eenen glantz gaven alsser de Sonne op scheen, als of het glinserende sterrekens geweest waren. And. flitterende, ofte, bevende loverkens.
-
58
- Siet Ezech. 24. op vers 17. ende c. 44. op vers 18.
-
60
- Of, hooftsnoeren. Siet Ier. 2. op vers 32.
-
61
- Hebr. huyskens der ziele, of, des adems, aldus worden de reuckballekens genoemt, om dat sy het herte verquicken, ende den adem verstercken.
-
62
- Dit waren eenige vercierselen, die op het voorhooft tot op den neuse hingen. Genes. 24.22.
-
64
- Hebr. de overdecksels. Het mogen wel groote floersen geweest zijn, die nu op ’t Frans genoemt worden la grand voile.
-
65
- Als 2.Reg. 5.23. And. naelden, of, spellen, T.w. van gout of silver, diergelijcke nu oock eenige jonge dochters in’t hayr dragen.
-
67
- And. kedelen, of fijne, dunne, ende lichte kleedingen, diemen in Iudaea, ende de omliggende heete landen droegh.
-
69
- Ofte, uytteeringe, verrottinge, als onder 5.24.
-
70
- Als wanneer de vrouwen ontregen zijn.
-
71
- Ofte, gefrizeert hayr, ofte, effen gekamt hayr, ofte, net geleyt hayr.
-
73
- Verstaet de verbrandinge of vervellinge des aengesichts, veroorsaeckt door de hitte der Sonne.
-
75
- Hebr. uwe sterckte, alsoo seggen wy, den adel des lants, voor, de edele des lants.
-
76
- T.w. Ierusalems, of Zions.
-
77
- D. Raethuysen, openbare Richthuysen, want de Raetspersoonen souden omgekomen zijn.
-
78
- T.w. van inwoonders, goederen ende huysraet. siet mede van het Hebreeusch woort Prov. cap. 14. op vers 4.
-
79
- Gelijck bedroefde, mismoedige, of verslagene menschen plegen te doen. siet Iob 1.20.
|