29
Hebt ghy eenen man gesien, die veerdigh in zijn werck is? hy sal 67 voor het aengesicht der Koningen gestelt worden: voor het aengesicht der 68 ongeachte lieden en sal hy niet gestelt worden.
|
-
1
- Verst. eenen goeden naem, ende eerlicken lof by de menschen. Naem voor goeden naem. Het woort goet, moet hier den sin geven uyt het volgende lidt van dit vers. Vergelijckt boven 18. op vers 22.
-
2
- D. het goet gevoelen, dat vrome menschen van yemant hebben, ende de goede genegentheyt, die sy hem toedragen. Vergel. boven 3.4. de aenteeck. op het woort gunste.
-
3
- D. sy leven met malkanderen, ende hebben d’een den anderen van doen. Vergelijckt ond. cap. 29. vers 13.
-
4
- Te weten, die den rijcken verbiedt de arme te verachten, ende den armen den rijcken te benijden. De rijcke zijn gehouden de arme uyt liefde te helpen, ende de arme den rijcken voor loon te dienen.
-
5
- Dat is, die voorsichtigh is, ende kloeck van verstant. Siet boven 1. op vers 4.
-
6
- Te weten, dat schijnt over de menschen te sullen vallen, ende voorsiet sich daer tegen, om het selve te ontgaen.
-
7
- T.w. om datse niet en voorsien het quaet, dat over hen hanght, ofte het selve verachten.
-
8
- Dat is, die met de vreese des Heeren gevoeght is. In den selven sin konnen de woorden oock overgeset worden, [ende] der vreese des Heeren.
-
9
- Dat is, gelijck met de ware nederigheyt de vreese Godts vereenight is, alsoo heeft de vreese Godts de belofte van het tegenwoordige, ende toekomende leven, 1.Timoth. cap. 4. vers 8.
-
10
- Dat is, elendigheden ende plagen, daer in de boose door sijne quade wercken soo verwerret, ende verstrickt wort, dat hy sich daer uyt niet en kan redden.
-
11
- Dat is, des onherborenen, ende des genen, die vreemt is van de vreese Godts.
-
12
- Het Hebreeusch woort beteeckent eygentlick, yemant van jonghs op in eenige wetenschap, ende voornemelick in de fondamenten der heyliger leere tot sijner zielen saligheyt onderwijsen. Vergelijckt Genes. cap. 14. op vers 14. Het is hier soo vele als catechiseeren, het welck dickwils in het Nieuwe Testament also gebruyckt wort. Siet Luce 1.4. Actor. 18.25. Rom. cap. 2. vers 18. 1.Corinth. cap. 14. vers 19. Galat. 6.6.
-
13
- Hebr. na de mont, Dat is, na den eysch ofte de gelegentheyt, sijnes weeghs, Dat is, sijnes ouderdoms, begrijps, ende sijner teerheyt. Anders, in het begin, ofte, den ingangh sijnes weeghs, Dat is, in den aenvangh sijnes levens.
-
14
- Te weten, van het gene, dat ghy in sijne jonckheyt met de eerste onderwijsinge hem ingestort hebt.
-
15
- T.w. die den armen wat leent, ofte eenige weldaet bewijst.
-
16
- T.w. die van den rijcken wat geleent, ofte eenige weldaet ontfangen heeft.
-
17
- D. die hem ten dienste staen moet. Hy en spreeckt eygentlick niet van het gene dat behoort te geschieden, maer van het gene dat ten meesten deele in de werelt geschiet.
-
18
- Siet Iob 4. op vers 8.
-
19
- Dat is, de plage, waer mede hy andere door sijne oploopende grimmigheyt gequollen, beleedight, ende verdruckt heeft. Het schijnt eene gelijckenisse te zijn, van eenen stock, daer mede men het zaet, ende gewas placht te dorschen.
-
20
- D. die vriendelick, milde, medelijdigh, ende goetdadigh is: alsoo Matt. c. 20. vers 15. Want gemeynelick openbaert haer de genegentheyt des menschen in de oogen. De goede ooge wort oock genaemt een eenvoudige ooge, Matth. 6.22. Siet van een quade, of, boose ooge, Deu. 15. op vers 9. ende onder cap. 23. vers 6.
-
22
- Te weten, die hy pleeght te verwecken.
-
23
- T.w. die hy anderen met sijne twistingen aendoet.
-
24
- D. de oprechtigheyt des gemoedts: van dewelcke siet Gen. 20.5. 1.Reg. 9. vers 4. Psalm 51.12. Matth. 5.8.
-
25
- D. die soo bespraeckt is, dat hy sijne oprechte gedachten met bevalligheyt kan voortbrengen. De oversettinge kan aldus staen: met, of, door, ofte, om de aengenaemheyt sijner lippen is de Koningh sijn vrient.
-
26
- Hebr. aengenaemheyt, Dat is, bevalligheyt. Siet van dese Psalm 45.3. Eccles. 10.12.
-
27
- D. de voorsichtigheyt ende sorge des Heeren. Siet 2.Chron. 16. op vers 9.
-
28
- D. den genen, die met ware wetenschap, ende Godtvruchtige wijsheyt begaeft is, ende na deselve sijne woorden, ende wercken beleyt. Vergelijckt de maniere van spreken met Iob 35. op vers 13.
-
30
- D. des godtloosen, die het verbont des Heeren niet trouwelick houdende, in woorden, ende wercken sich moetwillighlick verloopt.
-
31
- T.w. om den arbeyt te ontgaen. Dan vindt hy lichtelick eene voorwendinge van dit, of dat perijckel, het welck hy versiert voorhanden te wesen.
-
h
- Prov. 2.16. ende 5.3. ende 7.5. ende 23.27.
-
32
- Te weten, door haer vleijen, pluymstrijcken, ende aenlockende woorden.
-
33
- Siet boven 2. op vers 16.
-
34
- T.w. der elenden voor ’t lichaem, ende de ziele. Vergelijckt onder 23.27.
-
i
- Prov. 13.24. ende 19.18. ende 23.14. ende 29.15, 17.
-
35
- Siet boven 12. op vers 23.
-
36
- ’t Is eene gelijckenisse te kennen gevende, dat de sonde soo vast aen de jonge jeught gehecht is, als de dingen die met touwen, ende reepen aen malkanderen gebonden worden.
-
37
- D. waer door een kint gekastijt wort.
-
k
- Prov. 14.31. ende 17.5.
-
38
- Te weten, door bedrogh, ofte gewelt. Vergelijckt boven cap. 14. op vers 31.
-
39
- Ofte, sich te vergrooten.
-
40
- T.w. om sijne gunste, hulpe, ende voorderinge te krijgen tegen de arme.
-
41
- Anders, alleen, ofte, niet dan tot gebreck. Vergelijckt boven 21.5. ende de aenteeckeninge.
-
42
- Dese vermaninge wort hier in gevoeght, om den leser tot de rechte betrachtinge van dese spreucken, ja van alle geboden Godts op te scherpen.
-
43
- Salomo naemt dese spreucken niet alleen sijne, maer oock aller andere ware wijsen, die deselve toestonden, van dewelcke eenige genaemt worden, onder capp. 30. 31.
-
44
- D. mijne leere, ende geboden, die ghy weten moet. siet bov. 15. op vers 7. And. om my te kennen. my] T.w. de wijsheyt.
-
45
- T.w. woorden der wijsen.
-
46
- Hebr. In uwen buyck, Dat is, in ’t binnenste uwes herten. siet boven cap. 18. op vers 8. ende 20. op vers 30. Iob 15. op vers 2.
-
47
- T.w. op dat ghyse bequamelick, ende stichtelick tot den menschen soudt mogen uytspreken.
-
48
- Vergelijckt boven 3.5, 6. Hier mede is het eynde deser spreucken aengewesen, het welcke is in Godt te gelooven, ende alle goet van hem te verwachten, mits dat wy hem oock gehoorsamen.
-
49
- T.w. die de wijsheyt soeckt, hoorende, ofte lesende dese spreucken. And. [doet] ghyse oock. Vergelijckt de maniere van spreken met het 15 vers van het volgende Cap.
-
50
- D. die de Heeren selfs, ende den Gouverneuren, ofte Regeerderen dienstigh zijn, om van hen overleght, gesproken ende in’t werck gestelt te worden. Vergelijckt bov. 8. op vers 6. Anders, hebbe ick niet drie mael, D. dickwils geschreven?
-
51
- D. allerley goede aenleydinge, ende onderwijs, om sich selven na Godes woort in het publijcke, ende private leven wel aen te stellen.
-
52
- D. op dat ghy niet alleen selve de waerheyt en weet, maer oock anderen die bekent maken mooght na de gelegentheyt van uwe beroepinge.
-
53
- Te weten, om eenigh werck voor hen in’t bysonder te doen, ofte voor allen in het gemeyn eenigh ampt te bedienen. Anders, die [tot] u senden, Te weten, om goeden raet, ende rechte onderwijsinge van u te hebben.
-
54
- De rijcke, ende machtige en worden niet uytgesloten: maer de arme worden voornemelick vermeldet, om datse lichtelick verdrucket konnen worden, Iob cap. 31. vers 21. ende om dat wy gehouden zijn hen meest goet te doen. Siet boven 3. op vers 27.
-
m
- Exod. 23.6. Iob 31.13. Psalm 82.3, 4.
-
55
- Dat is, in het gerichte. Siet Genes. cap. 22. op vers 17.
-
n
- Exod. 22.22, 23. Psalm 10.18.
-
56
- D. hare saken beschermen, ende voorstaen. Siet deselve maniere van spreken 1.Sam. 25. vers 39. onder 23.11. Ierem. 51.36.
-
57
- D. die den elendigen hare goederen, ende middelen afnemen.
-
58
- Dat is, het leven nemen.
-
59
- Hebr. Heere, ofte, besitter des toorns, D. die van nature, ende door gewoonte seer tot toorn genegen is. alsoo ond. 29. vers 22. een Heere der grimmigheyt. Vergel. Genes. 14. op vers 13.
-
60
- Hebr. man der grimmigheden, ofte, der brandende toornigheden, Dat is, die haest met grooten toorn ontsteken wort. Vergel. Iob 11. op vers 11. ende Psal. 5. op vers 7.
-
61
- Of, wegen. siet Genes. 6. op vers 12.
-
62
- D. een quaet, ende verderf over u selven brenght, dat ghy niet ontgaen en kondt. Vergel. bov. 18. op vers 7.
-
63
- T.w. van den schultheere, tot een teecken, dat men voor den schuldenaer borge is. siet Iob 17. op vers 3. ende bov. 6. op vers 1.
-
64
- T.w. den schultheere, tot wiens versekeringe ghy voor de schuldenaer borge geworden zijt.
-
65
- T.w. sooder anders in uwen huyse niet en ware, om den crediteur te voldoen. Verstaet dit van den genen, die sich borge stelde voor de schult van een ander: want daer mede verklaerde hy dat hy rijck was, ende de macht hadde om te betalen, soo dat hy hem niet en mochte behelpen met de wet, Exod. 22.26, 27. Deut. 24.6. Hoewel dan de wet der liefde beval, dat men des armen nootsakelicke dingen niet en soude te pande nemen; nochtans liet het burgerlicke recht sulcks in sekeren gevalle toe, ja oock den schuldenaer voor eenen tijt tot slave te maken, 2.Reg. 4.1. Siet bov. 20.16.
-
q
- Deut. 19.14. ende 27.17. Prov. 23.10.
-
66
- Hebr. de palen der eeuwigheyt. Siet van dese palen Deut. 19.14. ende 27.17. bov. 15. op vers 25. ende ond. 23.10. ende van het woort eeuwigheyt, dat hier voor eenen langen, ende onbepaelden tijt genomen wort, 1.Reg. 1. op vers 31.
-
67
-
Voor yemants aengesicht gestelt worden, ofte, staen, is hem te dienen, ofte, daer toe bevordert ende geroepen te worden. siet Deut. 1. op vers 38. ende 1.Reg. 1. op vers 2.
-
68
- Hebr. duystere, Te weten, lieden, ofte menschen, Dat is, gemeene, onbekende, slechte, ende niet van aensien.
|