35
So sal ick spreken, ende hem niet vreesen, want 66 soodanigh en ben ick niet 67 by my.
|
-
1
- T.w. gelijck ghy seght, namelick, dat Godt rechtveerdigh is, straffende de quade, ende de goede voorstaende. Dit weet ick soo wel, dat ick noyt gedacht en hebbe Godt van ongerechtigheyt te beschuldigen.
-
2
- D. voor Godt. Alsoo wort het Hebreeusch woordeken genomen 1.Sam. 2. vers 26. Psalm 130. vers 4.
-
3
- D. duysent mael sal de mensche schuldigh bevonden worden, dat is, seer dickwils, ja by na oneyndelick. Een seker getal voor een onseker. Siet Levit. 26. op vers 8.
-
4
- Te weten, Godt. Siet boven 3. op vers 20.
-
5
- By den Hebreen wort het woort herte, genomen voor de plaetse des verstants, ende volgens oock voor het verstant, ende de wijsheyt selve, Exod. cap. 28. vers 3. onder cap. 11. vers 12. ende 34.34. Prov. cap. 2. vers 10. ende 6.32. ende 19.8. Hose. cap. 4. vers 11.
-
6
- Dat is, onversiens, ende buyten alle verwachtinge, te weten, der menschen, die daer op woonen. Vergelijckt boven cap. 7. op vers 10. ofte den levenloosen dingen wort hier by gelijckenisse leven, ende gevoelen toegeschreven. Siet onder cap. 28. op vers 14.
-
7
- Dat is, haer onderste grontslagen, ende fondamenten.
-
8
- Dat is, gelijck van verschrickinge hutsen. Vergelijckt hier mede cap. 26. vers 11.
-
9
- Hebr. tot de sonne seght: Seggen, ofte, spreken voor gebieden. Siet 2.Chron. cap. 29. op vers 24.
-
10
- T.w. ordinaerlick, soo lange als de nacht over eenes lants Horizont dueren moet, ofte extra-ordinaerlick, als het Godt belieft in den loop der sonne veranderinge te brengen, Ios. 10.12. 2.Reg. cap. 20. vers 11.
-
11
- Te weten, door het licht des daeghs, het welcke de sterren verberght: even gelijck door eenen zegel het ingeslotene verborgen wort, dat men het niet sien en kan. De sin is, dat Godt den dagh maeckt: gelijck in het eerste lidt deses vers hem toegeschreven wort het maken des nachts. Ofte men kan het verstaen van extra ordinare en mirakeleuse verduysteringe ofte ophoudinge van het licht der sterren. Alsoo wort het woordeken zegelen genomen, Iesa. 29.11. Dan. 9.24. ende cap. 12. versen 4, 9.
-
12
- Dat is, op den vloet, ende de hooghloopende baren der zee, die Godt stilt, ende effent, alsof hyse met sijnen voet nedersettede, ende gelijck maeckte.
-
13
- Een gesternte des hemels, hedensdaeghs oock alsoo genaemt, ende anders geheeten Arctos, ofte, Ursa: sommige verstaen het gesternte genoemt Arcturus. Siet hier van oock onder 38.32.
-
14
- Een gesternte sich vertoonende in December tot de Lente toe. Siet oock hier van onder 38.31. ende Amos cap. 5. vers 8.
-
15
- Oock een gesternte, ofte teecken des hemels, genaemt van de Latijnen Vergiliae, van de Griecken Pleiades, van de onse het Sevengesternte, met de Lente voortkomende: waer van siet mede onder 38. vers 31.
-
16
- Ofte, vertrecken, ofte, heymelickheden. Verstaet hier mede de sterren, dewelcke zijn ontrent den zuydpool, ende om datse ten meesten van ons, die ontrent den noortpool woonen, niet gesien en worden, de heymelicheden, binnenkameren, ofte, vertreckplaetsen genaemt worden.
-
c
- Iob cap. 5. vers 9. Psalm 72.18. ende 77.15. ende 86.10. Rom. 11.33.
-
17
- Siet boven 5. vers 9. ende de aenteeck. daer op.
-
18
- Hebr. tot geen ondersoeck toe.
-
19
- Te weten, met getuygenissen sijner wijsheyt, mogentheyt, goetheyt, ende rechtveerdigheyt, die hy in sijne wercken allesins uytdruckt, ende van ons laet aenschouwen, nochtans ten vollen van ons niet en konnen doorgrondet worden, Rom. 11.33.
-
20
- Hebr. veranderen, Te weten, van plaetse: menschelick van Godt gesproken, ten aensien van sijne wercken die hy doet in toorn ofte genade. Siet boven 4. op vers 15.
-
21
- D. hy sal den menschen, om harer sonden wille, haer goet, ende leven, dat hy hen gegeven hadde, ontnemen.
-
22
- Vergel. 2.Sam. c. 16. vers 10. Iesa. cap. 45. vers 9. Ier. c. 18. vers 6. Rom. 9. vers 20.
-
23
- D. sijne straffe niet inhouden, als hy deselve voorgenomen heeft na sijn rechtveerdigh oordeel uyt te voeren, hoe seer oock dat de godtloose daer tegen worstelen, soeckende die met gewelt te ontgaen, ofte van anderen af te keeren.
-
24
- Hebr. de helpers der hoovaerdigheyt: Dat is, die stoutelick vermeten hen selven, ofte andere te sullen helpen.
-
25
- D. antwoorden konnen, te weten, indien hy my in het gerichte riepe. Alsoo in’t volgende vers.
-
26
- Het Hebreeusch woordeken him wort somtijts voor tegen genomen, als Deut. c. 9. vers 7. onder 10. vers 17. Psalm 94. vers 16. Prov. 30. vers 31.
-
27
- T.w. niet geheel vastelick. Want Iob t’onder geworpen zijnde door de swaerheyt sijnes lijdens, ende verschrickt voor de grootheyt der Goddelicker Majesteyt, heeft sich voor eene wijle niet konnen inbeelden eene haestige verlossinge uyt sijne elende.
-
28
- T.w. der straffen, ende besoeckingen, die over hem gevallen waren, dewelcke hy by een onweder vergelijckt, van wegen hare snelle, onverwachte, vreeselicke, ende geweldige overkomste. Vergelijckt onder 27.20. Psalm 83.16. Prov. cap. 10. vers 25. Ezech. cap. 13. versen 11, 13, 14. Amos 1.14.
-
29
- Verstaet de elenden, die hy in sijn lichaem, goet, ende huysgesin door de besoeckingen des Heeren gekregen hadde.
-
30
- Dat is, waer door ick sulcke straffe meer soude verdient hebben dan andere menschen, ofte yet grouwelicks bedreven, dat eene extra-ordinare straffe verdienen soude. Siet boven cap. 2. op vers 3.
-
31
- Hebr. mijnen geest weder te brengen. Dat is, eenigh respijt, ofte verlichtinge te hebben, maer hy houdt doorgaens aen, om my met dese plagen op te vollen, ende gelijck te verstricken. Vergel. boven 7. op vers 4. geest voor adem: Alsoo onder 19. vers 17.
-
32
- Dat is, droevige plagen. Vergel. 2.Reg. cap. 4. op vers 27.
-
33
- Dat is, soo het geschil tusschen Godt, ende my door kracht moet ge-effent, ende ge-eyndight worden.
-
34
- Hebr. doen vergaderen? Dat is, wie sal maken, dat wy by een komen, om t’samen te rechten, ende dat eyndelick een vonnisse tusschen ons beyden gewesen worde?
-
35
- Te weten, voor Godt. And. hoevvel ick rechtveerdigh ben.
-
36
- D. ick sal evenwel moeten bekennen, dat ick een arm sondaer ben: ofte, uyt het gene, dat mijn mont sal spreken, sal Godt evenwel my noch van sonde konnen overtuygen. Van het woort verdoemen, siet onder cap. 10. op vers 2.
-
37
- Dat is, Godt, ofte mijne mont sal my bewijsen verkeert te zijn: want hy sal my soo wijselick ondervragen, dat hy noch sal by mijne onschuldinge stoffe vinden, om my te veroordeelen, ende hoewel ick in dit geschil eene goede sake tegen mijne vrienden hebbe, nochtans weet ick dat ick voor Godt een sondigh mensche ben, ende daerom oock verdoemelick.
-
38
- Hebr. kenne, dat is, achte, besorge, gade sla. Vergelijckt Genes. 18. de aenteeck. op vers 19. And. ick sal mijne ziele, ofte my selven niet kennen, als of ick by my selven niet en ware voor de vreese der Goddelicker Majesteyt.
-
39
- Dat is, leven. Siet Genes. 19. op vers 17. De verklaringe volgt in’t eynde van dit vers. Ofte, my selven niet. Siet 1.Reg.19. op vers 4.
-
40
- Te weten, dat ick qualick verswelgen kan: ’twelck dit is, dat ick vroom zijnde, nochtans mijn leven versmaden moet, uyt oorsake van het menighvuldige quaet, ende verdriet, dat my daer in over komt.
-
d
- Eccl. 9.2, 3. Malach 3.14.
-
41
- T.w. de goede t’samen met de quade.
-
42
- T.w. na de uyterlicke gedaente deses levens, ende niet na de verborgene waerheyt der saken: want na de uytwendige gedaente en schijnt hier geen onderscheyt te wesen tusschen goede, ende quade: ’t welcke vele vrome hier altijts seer becommert heeft, Psal. 37. vers 1. ende 73.2, etc. Eccles. 8.14. Ier. 12.1. Habak. 1.13, 14. Malach. 3.14. Maer anders is’t waerachtigh dat wy lesen Psalm 73.17, 18. Ierem. cap. 12. vers 3. Malach. 3.16, 17. 1.Cor. 11.32. Hebr. 12.10, 11.
-
43
- Siet Genes. 22. op vers 1.
-
44
- T.w. door Godes regeeringe.
-
45
- D. in’t gewelt des boosen: daer het den mensche dunckt dat de vrome veel meer behoorde de overhant, ende het opperste gebiedt te hebben in de werelt.
-
46
- Verst. dat Godt de oogen des verstants van de Regeerders der werelt verblint, datse niet en konnen onderscheyden het goede van het quade, om de boosheden te straffen, ende de deughden te vereeren.
-
47
- T.w. die ’t doet. And. waer [ende] wie is hy? Hoe nu Godt geseyt wort, het quade te doen, siet Genes. 45. op vers 5. ende 1.Reg. 12. op vers 15.
-
48
- Hebr. Epho. Siet Hose. 13. op vers 10.
-
49
- Als of hy seyde, Hebbe ick eenigen voorspoet gehadt, die is haest vergaen: maer der godtloosen welstant is lanckduerigh, Psalm 73.4.
-
50
- Dat is, sneller. Siet boven 7. op vers 6.
-
51
- D. niet genooten. Siet boven 7. op vers 7.
-
52
- Dat is, gelijck; blijckende sulcks uyt het ander lidt van dit vers.
-
53
- Hebr. schepen der begeerte: Dat is, die soo snellick voort zeylen, datse schijnen eene begeerte, ende lust te hebben tot de plaetse daerse wesen moeten. Ofte verstaet schepen, die met begeerlicke, dat is, kostelicke dingen geladen zijnde, haren wegh soecken kort te maken, om hare waere buyten perijckel te brengen, ende gelt daer van te maken.
-
54
- Hebr. aengesichte: Dat is mijn ongestelt wesen, ende droevigh gelaet.
-
55
- T.w. datse my verhinderen sullen, na mijn seggen te doen.
-
56
- Dat is, niet ongestraft laten. Siet 1.Reg. 2. op vers 9.
-
57
- Of, schuldigh, strafbaer. item, godtloos, ofte, schuldigh verklaert worden, om dat ghy altijt het recht behouden sult, hoe seer dat ick my oock pooge te verdedigen.
-
58
- Dat is, waerom sal ick my nu te vergeefs vermoeijen? ofte, moeyte te vergeefs doen, met mijne sake voor te staen?
-
59
- Anders, in reynigheyt.
-
60
- Te weten, die modderigh, slijmerigh, ende seer dreckigh is, ende uyt dewelcke ick seer onreyn, ende stinckende sal voort komen. Hy spreeckt by gelijckenisse. De sin is, dat sijne verantwoordinge, hoe schoon sy oock met redenen bekleedt, ende verciert ware, niet en soude helpen, als de Heere met hem in sijn gerichte treden wilde.
-
61
- D. al wat my naest is, ende toebehoort, sal een walge hebben van mijne onreynigheyt. ’t Is eene overtollige maniere van spreken.
-
g
- Eccles. 6.10. Ier. 49.19.
-
63
- Te weten, soo wel, om door sijne autoriteyt order te stellen, ende wetten voor te schrijven, die wy in het pleyten volgen souden, als om ons geschil door sijne uytsprake te eyndigen. Merckt dat de oplegginge der handen een teecken van macht, ende gebiedt geweest is. And. die sijne hant aen ons beyden legge, D. de sententie ter executie stelle.
-
h
- Iob 13. vers 20. ende 33.7.
-
64
- Als of hy seyde, Indien ick van dit lijden ontslagen ware, ende dat ick maer met mijns gelijcke te doen en hadde, die my door sijne Majesteyt niet en verschrickede, ick soude haest doen blijcken, dat dese plagen my niet over gekomen en zijn, om eenige grove sonden, ende boosheden, gelijck ghylieden meent.
-
65
- D. sijne straffe, ende kastijdinge. Alsoo 2.Sam. cap. 7. vers 14. ond. 21.9. ende cap. 37. vers 13. Psalm 89.33. Iesa. 10.5. Thren. 3.1.
-
66
- T.w. gelijck ick ben afgemaelt van mijne vrienden.
-
67
- D. in mijne eygene conscientie, gevoelen, ende bevindinge. And. aldus en ben ick niet by my selven.
|