| |
| |
| |
Een Propheet van Iuda propheteert tegen den altaer te Bethel, vers 1, etc. de prophetie wort door mirakelen bevestight, 3. de Propheet genoodt zijnde van Ierobeam, om met hem te eten, is weygerigh, ende vertreckt, 7. een oudt Propheet verleyt hem, dat hy weder keert, 11. hy wort daer over van Godt door den ouden Propheet bestraft, 20. ende vermoort van eenen leeuw, 23. de oude Propheet dat vernemende, begraeft hem, 25. ende bevestight sijne prophetie, 31. Ierobeams hardtneckigheyt, 33.
| |
1
ENde siet 1 een man Godts quam uyt Iuda, 2 door het woort des HEEREN, tot Bethel: ende Ierobeam stont by den altaer, 3 om te roocken.
| |
2
Ende hy riep tegen den altaer door het woort des HEEREN, ende seyde, 4 Altaer, altaer, soo seyt de HEERE: a Siet een soon sal den huyse Davids 5 geboren worden, wiens naem sal zijn Iosia, 6 die sal op u offeren de Priesters der hooghten, die op u roocken, ende men sal menschen beenen op u verbranden.
| |
3
Ende hy 7 gaf ten selven dage een wonderteecken, seggende: Dit is dat wonderteecken, daer van de HEERE gesproken heeft: siet den altaer sal 8 van een gescheurt, ende de assche die daer op is, afgestort worden.
| |
4
Het geschiedde nu als de Koningh het woort van den man Godts hoorde, het welck hy tegen den altaer te Bethel geroepen hadde, dat Ierobeam sijne 9 hant van op den altaer uytstreckte, seggende; Grijpet hem: maer sijne hant, die hy tegen 10 hem uytgestreckt hadde, verdorde, dat hyse niet weder tot sich trecken konde.
| |
5
Ende de altaer wert van een gescheurt, ende de assche van den altaer afgestort, na dat wonderteecken, dat de man Godts gegeven hadde, door het woort des HEEREN.[kolom]
| |
6
Doe 11 antwoordde de Koningh, ende seyde tot den man Godts; b Aenbidt doch het aengesicht des HEEREN uwes Godts ernstelick, ende bidt voor my dat mijne hant weder tot my kome: Doe badt de man Godts ’t aengesicht des HEEREN ernstelick, ende de hant des Koninghs quam weder tot hem, ende wert gelijck te voren.
| |
7
Ende de Koningh sprack tot den man Godts: Komt met my na huys, ende 12 sterckt [u,] ende ick sal u een geschenck geven.
| |
8
Maer de man Godts seyde tot den Koningh; c Al 13 gaeft ghy my de helft van u huys, soo en soude ick niet met u gaen: nochte ick en soude in 14 dese plaetse geen 15 broot eten, nochte water drincken.
| |
9
Want 16 soo heeft my de HEERE geboden door sijn woort, seggende: 17 Ghy en sult geen broot eten, nochte water drincken: ende ghy en sult niet weder keeren door den wegh, dien ghy gegaen zijt.
| |
10
Ende hy gingh door eenen anderen wegh: ende en keerde niet weder door den wegh, door welcken hy tot Bethel gekomen was.
| |
11
Een 18 oudt Propheet nu woonde te Bethel: ende sijn soon quam, ende vertelde hem alle het werck dat de man Godts te dien dage in Bethel gedaen hadde, met de woorden die hy tot den Koningh gesproken hadde; dese vertelden 19 sy oock haren vader.
| |
12
Ende haer vader sprack tot hen: Wat wegh is hy getogen? ende sijne sonen hadden den wegh 20 gesien welcken de man Godts was getogen, die uyt Iuda gekomen was.
| |
13
Doe seyde hy tot sijne sonen: Zadelt my den ezel: ende sy zadelden hem den ezel, ende hy reedt daer op.
| |
14
Ende hy toogh den man Godts na, ende vondt hem sittende onder een 21 eycke: ende hy seyde tot hem; Zijt ghy de man Godts, die uyt Iuda gekomen zijt? ende hy seyde, Ick ben het.
| |
15
Doe seyde hy tot hem; Komt met my na huys; ende eet broot.
| |
16
Doch hy seyde: Ick en kan niet met u weder keeren, noch met u inkomen: ick en sal oock geen broot eten, noch met u water drincken in 22 dese plaetse.
| |
17
Want 23 een woort is tot my [geschiet] door het woort des HEEREN: Ghy en sult aldaer noch broot eten, noch water drincken: ghy en sult niet weder keeren gaende door den wegh, door den welcken ghy gegaen zijt.
| |
18
Ende hy seyde tot hem; d Ick ben oock een Propheet, gelijck 24 ghy, ende een Engel heeft tot my gesproken door het woort des HEEREN, seggende; Brenght hem weder met u in u huys dat hy broot ete, ende water drincke: [doch] hy loogh hem.
| |
19
Ende 25 hy keerde met hem wederom, ende at broot in sijn huys, ende dronck water.
| |
20
Ende het geschiedde als sy aen de tafel saten, dat het woort des HEEREN 26 geschiedde tot den 27 Propheet, die 28 hem 29 hadde doen weder keeren.
| |
21
Ende hy 30 riep tot den man Godts, | |
[fol. 154v\De Propheet van een leeuw gedoot. Jerobeams wijf. Ahia.]
| |
die uyt Iuda gekomen was, seggende; Soo seyt de HEERE: Daerom dat ghy den 31 mont des HEEREN zijt wederspannigh geweest, ende niet gehouden en hebt het gebodt, dat u de HEERE uwe Godt geboden hadde:
| |
22
Maer zijt weder gekeert, ende hebt broot gegeten, ende water gedroncken ter plaetse, daer van hy tot u gesproken hadde, Ghy en sult geen broot eten, noch water drincken; 32 soo en sal u doode lichaem in uwer vaderen graf niet komen.
| |
23
Ende het geschiedde na dat 33 hy broot gegeten, ende na dat hy gedroncken hadde; dat 34 hy hem den ezel zadelde, [te weten] den Propheet, dien hy hadde doen weder keeren.
| |
24
Soo toogh hy henen, e ende een leeuw 35 vondt hem op den wegh, ende doodde hem: ende sijn doode lichaem lagh geworpen op den wegh, ende de ezel 36 stont daer by, oock 37 stont de leeuw by het doode lichaem.
| |
25
Ende siet, daer gingen lieden voorby, ende sagen het doode lichaem geworpen op den wegh, ende den leeuw staende by het doode lichaem: ende sy quamen, ende seyden het in de stadt, daer in de oude Propheet woonde.
| |
26
Als de Propheet, die hem van den wegh hadde doen weder keeren, [dit] hoorde, soo seyde hy: Het is de man Godts, die 38 den mont des HEEREN wederspannigh is geweest; daerom heeft de HEERE hem den leeuw over gegeven, die hem gebroken, ende hem gedoot heeft, na het woort des HEEREN, dat hy tot hem 39 gesproken hadde.
| |
27
Voorder sprack hy tot sijne sonen, seggende; Zadelt my den ezel; ende sy zadelden [hem.]
| |
28
Doe toogh hy henen, ende vondt sijn doode lichaem geworpen op den wegh, ende den ezel, ende den leeuw staende by het doode lichaem: de leeuw en hadde het doode lichaem niet gegeten, nochte den ezel 40 niet gebroken.
| |
29
Doe nam de Propheet het doode lichaem van den man Godts op, ende leyde dat op den ezel, ende voerde dat wederom; soo quam de oude Propheet in de stadt, om 41 rouwe te drijven ende hem te begraven.
| |
30
Ende hy leyde sijn doode lichaem 42 in sijn graf, ende 43 sy maeckten over hem eene weeklage, 44 Ach mijn broeder!
| |
31
Het geschiedde nu na dat hy hem begraven hadde, dat hy sprack tot sijne sonen, seggende; Als ick sal gestorven zijn, soo begravet my in dat graf, daer de man Godts in begraven is; [ende] 45 legget mijne beenen by sijne beenen.
| |
32
Want de sake sal 46 gewisselick geschieden, f die hy door het woort des HEEREN uytgeroepen heeft tegen den altaer, die te Bethel is; ende tegen alle de huysen 47 der hooghten, die in de steden 48 Samaria zijn.
| |
33
Na 49 dese geschiedenisse en keerde hem Ierobeam niet van sijnen boosen wegh;[kolom] g maer maeckte 50 wederom Priesters der hooghten 51 van de geringhste des volcks; 52 wie wilde, 53 diens hant vulde hy, ende wert een van de Priesters der hooghten.
| |
34
Ende 54 hy wert in dese sake 55 den huyse Ierobeams 56 tot sonde, om [dat selve] te doen afsnijden, ende te verdelgen van den aerdbodem.
|
-
1
- Siet van dese benaminge Iudic. 13. vers 6
-
2
- D. door het bevel des Heeren, alsoo in het volgende vers: of, met het woort des Heeren, D. met sekeren last, dien hy den Koningh Ierobeam aendienen moeste.
-
3
- Vergel. bov. 12. versen 32, 33. ende de aenteeckeninge daer op. item ond. vers 4.
-
4
- Hy spreeckt den altaer toe, om dat de Koningh tot dese, ende dergelijcke vermaningen geen gehoor en gaf. Hier en tusschen de geheele uyterlicke afgodendienst wort gedreyght door ’t woort altaer, het welcke somtijts voor den geheelen uytwendigen Godesdienst genomen wort, als Iesa. 19. vers 19. 1.Cor. 9. vers 13.
-
a
- 2.Reg. cap. 23. versen 15, 16, 17, etc.
-
5
- T.w. ontrent drie hondert ende dertigh jaren na desen.
-
6
- Waer door den altaer verontreynight, ende de Priesteren, die daer op offerden, gestraft souden worden. Siet de vervullinge hier van, 2.Reg. 23.15. etc.
-
7
- Dat is, hy verklaerde datter dadelick een wonder geschieden soude, tot bevestinge van het gene hy voorseyde. Alsoo onder vers 5. ende soo spreeckt oock Moses Deuter. cap. 13. vers 1.
-
8
- Te weten, van selfs, sonder dat eenigh mensche sijne hant daer toe brengen sal.
-
9
- Daer mede hy over, ende ontrent den altaer met offeren ende roocken besigh was.
-
10
- Hy meynt den man Godts, die den altaer gedreyght hadde.
-
11
- Antwoorden heet hier, eene reden, of, aensprake beginnen. Siet Iudic. 18. op vers 14.
-
b
- Exod. 8.8. ende 9.28. ende 10.17. Num. 21.7. Actor. 8.24.
-
12
- Het Hebreeusch woort beteeckent eygentlick, ondersteunen, het welcke hier soo veel is, als den lichame door nuttinge van spijse ende dranck, nieuwe sterckte toebrengen. Vergel. Gen. 18.5. Iudic. 19. versen 5, 8. ende Psalm 104.15
-
13
- Gelijcke maniere van spreken gebruyckt Bileam, Num. 22.18. maer niet met een oprecht herte.
-
14
- D. hier te Bethel: alsoo onder vers 16.
-
15
- Dat is, geene spijse, nochte dranck nutten: alsoo onder versen 9, 16, 17, etc. Vergel. 1.Sam. 30. vers 11. 2.Reg. 6. versen 22, 23.
-
16
- Hebr. soo heeft hy my geboden door het woort des HEEREN, Dat is, alsoo heeft hy, te weten, de Heere, my geboden door sijn woort. Siet gelijcke maniere van spreken Genes. c. 1. vers 27. ende 5.1. met d’aenteeck.
-
17
- Namelick, te Bethel. Vergelijckt het laetst voorgaende versken. Want dit verbodt, gelijck het persooneel was, alsoo was het oock te verstaen ten aensien van de plaetse, tot de welcke hy gesonden was, ende sonder twijffel van den tijt deser uytsendinge.
-
18
- In dagen, ende misschien oock in ampte, doch hier in niet altijt vroom, ende getrouw, want hoewel hy de gave der prophetie, ende eenige vreese Godts gehadt heeft, ende een liefhebber der ware Propheten schijnt geweest te zijn, gelijck af te nemen is uyt het gene hier na verhaelt wort versen 20, 21, 22, 26, 27, 29, 30, 31, 32. nochtans wort hy hier bevonden in leugentale, ende valsheyt, vers 18. waer door hy den vromen Propheet bedrogen, ende in het lijden gebracht heeft, vers 24.
-
19
- Namelick, de voorgemelte soon met sijne broederen, die sijn verhael met hare toestemminge bevestighden.
-
20
- Dat is, sy hadden gelet, of vernomen wat wegh hy in gegaen was, vertreckende van Bethel, ende gaven haren vader dat te kennen.
-
21
- Hier schijnt de Propheet gerust te hebben uyt vermoeytheyt, met honger vereenight.
-
22
- T.w. Bethel, als boven vers 8.
-
23
- Dat is, een bevel, ende last is my gegeven, door de aensprake des Heeren.
-
24
- Dese oude Propheet sondight hier driesins. I. om dat hy Godt tegens hemselven stelt.
II. om dat hy den Propheet van Iuda niet toe en laet het bevel hem van den Heere gegeven, te volbrengen. III. om dat hy eene valsche openbaringe, of aensprake voort brenght.
-
25
- Hier sondight oock dese Propheet, verlatende het ware woort Godts, daer van hy seker was, ende aennemende het valsche, daer van hy niet seker en konde wesen.
-
26
- T.w. inwendelick door openbaringe aen sijn gemoedt.
-
27
- Verstaet, den ouden Propheet, die te Bethel woonde. Ende men kan hier uyt afnemen, dat Godt desen oock als een Propheet gebruyckte.
-
28
- T.w. den Propheet van Iuda.
-
29
- Namelick, van de plaetse, daer hy hem op den wegh gevonden hadde, tot de stadt Bethel.
-
30
- D. hy sprack hem toe, met eene luyde, klare, ende seer versekerde stemme.
-
31
- D. het gebodt des HEEREN, hier te voren uytgedruckt versen 9, en 17. ende in het volgende 22 vers wederom vernieuwt.
-
32
- Het welcke voor een straffe geoordeelt wort, niet om dat de plaetse der begravenisse den afgestorvenen yets goets, ofte quaets doen kan, maer om dat de gene, die tot de ordinare plaetse harer begravenisse niet geraken en konnen, gemeynelick meer ongemacks hebben eerse sterven, ende min burgerlicke eere, alsse begraven worden, ende sommige eenigh openbaer quaet gedaen hebben in haer leven. Siet onder cap. 14. vers 13. Iesa. 14. versen 19, 20. Ierem. 22. vers 19. ende 26.23.
-
33
- Namelick, de man Godts, die van Iuda gekomen was.
-
34
- Namelick, de oude Propheet van Bethel: het welcke hy gedaen heeft, ofte door sijne sonen, ofte door hemselven, om door dese bedienstigheyt, (gelijck sommige meynen) te bewijsen de leetschap die hy hadde van het quaet dat hy den Propheet van Iuda gedaen hadde, wenschende in sijne vrientschap noch te mogen blijven.
-
36
- Als door de hant der Goddelicker voorsichtigheyt daer gehouden, om het doode lichaem ter begravenisse te dragen.
-
37
- Niet als een roofdier, om dat te verslinden, maer als eene wacht, om dat ter begravenisse te bewaren.
-
38
- Siet boven op vers 21.
-
39
- T.w. door my. Siet boven vers 22.
-
40
- Dat is, niet verscheurt, nochte eenigh leet gedaen, om hem te verslinden.
-
41
- Siet van ’t gebruyck, waer door men de doode heeft beklaeght, Gen. 23. op vers 2.
-
42
- T.w. in sijn eygen graf, dat hy daer in den lande Israëls hadde. Ende hier mede wert vervult de voorsegginge Godts vermelt bov. vers 22. want het lichaem des dooden Propheets niet gekomen en is in sijner vadren graf, maer in ’t graf eens vreemden, namelick deses ouden Propheets van Bethel.
-
43
- Namelick, niet alleen de oude Propheet, maer oock sijn huysgesin, ja oock (soo eenige meynen) vele van de stadt.
-
44
- Sommiger gevoelen is, dat dit de eerste woorden zijn geweest van een lijckliedt, het welcke over hem gesongen wert.
-
45
- Sommige meynen, dat hy dit expresselick belast heeft, op dat sijne beenen na sijne doot, niet en souden geraken onder de beenen, van dewelcke gesproken is boven vers 2.
-
46
- Hebr. geschiedende geschieden, ofte, zijnde zijn.
-
47
- Wat de hooghten voor plaetsen geweest zijn, siet Levit. cap. 26. op vers 30.
-
48
- Hebr. Schomerom, is een lantschap alhier soo genoemt by voorkominge, om dat het naderhant eerst desen name kreegh van de Konincklicke stadt Schomeron (anders genaemt Samaria) daer in gelegen, ende van eenen bergh des selven naems, daer op de Koningh Omri die stadt gebouwt heeft. Andere verstaen dit van den bergh selve, die door sijne wijde, ruymte, ende grootte, veel kleyne stedekens op hem soude gehadt hebben. Vergelijckt onder cap. 16. de aenteeckeninge op vers 24.
-
49
- Te weten, na de wonderwercken die Godt gedaen hadde aen sijne hant, die haestelick dorre, ende weder gesont geworden was: aen den altaer die van selfs sonder toedoen der menschen, spleet, ende scheurde: aen den Propheet van Iuda, die na de Goddelicke voorsegginge in sijner vaderen graf niet gekomen en was.
-
50
- Siet boven 12. versen 31, 32.
-
51
- Siet boven 12. op vers 31.
-
52
- And. wien hy wilde, etc.
-
53
- D. dien maeckte hy Priester. Siet Exod. 28.41. ende Levit. 7. op vers 37.
-
54
- Namelick, Ierobeam. And. ende dit wert, etc.
-
55
- Dat is, sijnen huyse. Siet boven cap. 2. op vers 19.
-
56
- D. hy is met dit sijn doen oorsake geweest, dat sijne nakomelingen tot grouwel, ende afgoderije vervallen zijn, ende dat over hen gekomen is Godes straffe, waer door sy teenemael uytgeroeyt zijn geweest; gelijck in de volgende Capittelen beschreven wort.
|