| |
| |
| |
De heyloose Seba maeckt Israël, by occasie van desen twist, oproerigh ende afvalligh van David, vers 1. Hoe David met de bywijven gehandelt heeft, die van Absalom misbruyckt waren, 3. David sent Amasa uyt om Iuda te vergaderen tegen Seba, 4. maer als dese wat te lange vertoefde, schickt hy Abisai met krijghsvolck uyt, 6. Amasa ontmoet hen onderweeghs, ende wort van Ioab verraderlick doorsteken, 8. Ioab ende Abisai jagen Seba na, ende belegeren hem in Abel Beth-Maacha, 13. alwaer de burgers door eener wijser vrouwen raet, Seba den kop af houwen, ende tot Ioab over den muer werpen, alsoo wort desen oproer ende krijgh ge-eyndight, 16. Register van de voornaemste amptlieden, ende bevelhebberen in Davids Koninckrijck, 23.
| |
1
DOe was daer by geval een 1 Belials man, wiens naem was 2 Seba, een sone van Bichri, een man van 3 Ie-[kolom]mini: die blies met de basuyne, ende seyde; Wy hebben geen deel aen David, ende wy hebben geene erffenisse aen den sone van Isai; een 4 yegelick na sijne tenten, ô 5 Israël.
| |
2
Doe toogh alle man van Israël op 6 van achter David, Seba, den sone van Bichri achter na: Maer de mannen van Iuda 7 kleefden haren Koningh aen, van de Iordane af tot aen Ierusalem.
| |
3
Doe nu David in sijn huys te Ierusalem quam, nam de Koningh de 8 tien wijven, [sijne] bywijven, die hy gelaten hadde om het huys te bewaren, ende 9 dedese in een huys van bewaringe, ende onderhieldtse, maer en 10 gingh tot haer niet in: ende sy waren 11 opgesloten tot op den dagh van haerlieder doot, 12 levende als weduwen.
| |
4
Voorts seyde de Koningh tot Amasa; Roept my de mannen van Iuda te samen, 13 tegen den derden dagh: ende ghy, 14 stelt u [dan] hier.
| |
5
Ende Amasa gingh henen, om Iuda by een te roepen: Maer hy 15 bleef achter boven den gesetten tijt: dien 16 hy hem geset hadde.
| |
6
Doe seyde David tot 17 Abisai; Nu sal ons Seba, de sone van Bichri, meer quaets doen, als Absalom: Neemt ghy de knechten 18 uwes heeren, ende jaeght hem achter na, op dat hy niet misschien vaste steden voor sich vinde, ende sich onse oogen onttrecke.
| |
7
Doe togen uyt, hem achter na, de 19 mannen Ioabs, ende de 20 Crethi, ende de Plethi, ende alle de helden: Dese togen uyt van Ierusalem, om Seba den sone van Bichri achter na te jagen.
| |
8
Als sy nu waren by den grooten steen, die by 21 Gibeon is, soo quam Amasa 22 voor haer aengesichte: Ende Ioab was omgordet over sijn 23 kleet, 24 dat hy aen hadde, ende daer op was een gordel, daer ’t sweert aen vast gemaeckt was op sijne lendenen in sijne scheyde; ende als 25 hy voortgingh soo 26 viel ’t uyt.
| |
9
Ende Ioab seyde tot Amasa; 27 Is het wel met u, mijn 28 broeder? ende 29 Ioab vattede met de rechter hant den baert van Amasa, om hem te 30 kussen.
| |
10
Ende Amasa en hoedde sich niet voor het sweert, dat in Ioabs hant was; a soo 31 sloegh hy hem daer mede aen de 32 vijfde ribbe, ende hy stortte sijn ingewant ter aerden uyt, ende hy en sloegh hem niet 33 ten tweeden male, ende hy sterf: Doe jaeghden Ioab, ende sijn broeder Abisai, Seba, den sone Bichri, achter na.
| |
11
Maer een man, van Ioabs 34 jongens, bleef by hem staen: ende hy seyde; 35 Wie is’er, die lust heeft aen Ioab? ende wie is’er, die voor David is? 36 Die volge Ioab na.
| |
12
Amasa nu lagh in het bloet gewentelt, midden op de strate: Als 37 die man sagh, dat al 38 ’t volck staen bleef, soo deed’hy Amasa wech van de strate in het velt, ende wierp een kleet op hem, dewijle hy sagh, dat al, die by hem quam, staen bleef.
| |
13
Doe hy nu van de strate wech genomen was, toogh alle man voort, Ioab na, om Seba, den sone Bichri, achter na te jagen.
| |
| |
[fol. 142v\Seba gedoot. Honger. Seven opgehangen.]
| |
14
Ende 39 hy toogh henen door alle stammen Israëls na Abel, te weten, 40 Beth-Maacha, ende het gantsche 41 Berim: ende 42 sy versamelden sich, ende quamen hem oock na.
| |
15
Ende sy quamen ende belegerden 43 hem in Abel Beth-Maacha, ende sy 44 wierpen eenen 45 wal op tegen de stadt, dat hy aen den buyten-muer stont: ende al het volck, dat met Ioab was, 46 verdorven den muer, om dien neder te vellen.
| |
16
Doe riep eene wijse vrouwe 47 uyt de stadt: Hoort, hoort, seght doch tot Ioab; Nadert tot hier toe, dat ick tot u spreke.
| |
17
Doe hy nu tot haer naderde, seyde de vrouwe; Zijt ghy Ioab? ende hy seyde, Ick ben’t: ende sy seyde tot hem; Hoort de woorden uwer dienstmaeght; ende hy seyde, Ick hoore.
| |
18
Doe sprack sy, seggende: In voortijden spraken sy 48 gemeenlick, seggende; Sy sullen 49 sonder twijffel te Abel vragen, ende 50 alsoo volbrachten sy het.
| |
19
51 Ick ben eene van de vreedsame, van de getrouwe in Israël: ende ghy soeckt te dooden eene 52 stadt, die eene moeder is in Israël; waerom soudt ghy het 53 erfdeel des HEEREN verslinden?
| |
20
Doe antwoordde Ioab, ende seyde: ’t Zy verre, ’t zy verre van my, 54 dat ick soude verslinden, ende dat ick soude verderven!
| |
21
55 De sake en is niet alsoo; maer een man van het geberghte Ephraims, wiens naem is Seba, de sone van Bichri, heeft sijne 56 hant opgeheven tegen den Koningh, tegen David; levert hem alleen, soo sal ick van dese stadt aftrecken: Doe seyde de vrouwe tot Ioab; Siet, sijn hooft sal tot u over den muer geworpen worden.
| |
22
Ende de vrouwe quam in tot al het volck 57 met hare wijsheyt, ende sy hieuwen Seba, den sone van Bichri, het hooft af, ende wierpen ’t tot Ioab: Doe blies hy met de basuyne, ende 58 sy verstroyden sich van de stadt, een yegelick na sijne tenten: ende Ioab keerde weder na Ierusalem tot den Koningh.
| |
23
b Ioab nu was 59 over ’t gantsche heyr Israëls: ende Benaja, de sone van Iojada, over de 60 Crethi, ende over de Plethi:
| |
24
Ende Adoram was over de 61 schattinge: ende Iosaphat, de sone Ahiluds, was 62 Cantzelier.
| |
25
Ende 63 Seja was Schrijver: ende Zadok ende Abjathar waren 64 Priesters.
| |
26
Ende oock was Ira, de Iaïriter, Davids 65 Opper-officier.
|
-
1
- Siet Deut. 13. op vers 13.
-
3
- Siet boven 16. op vers 11.
-
4
- Verstaet hier op, vertrecke, begeve sich.
-
5
- Hy spreeckt die van Israël aen, die met Iuda getwist, ende sich beklaeght hadden, datse verongelijckt waren. Siet cap. 19. versen 41, 43.
-
6
- D. sy verlieten David, ende volghden Seba na.
-
7
- Sy verlieten hem niet, gelijck d’andere stammen, maer bleven by hem, geleydende hem voorts tot Ierusalem toe.
-
9
- De oorsake siet boven 16.22.
-
10
- Siet Genes. 6. op vers 4.
-
11
- Hebr. gebonden, D. alsoo besloten, als ofse gevangen ende gebonden waren geweest: ten ware dan, datse in Absaloms feyt mochten hebben geconsenteert.
-
12
- [In] weduvvschap des levens, D. levende als weduwen, ofte, als weduwen zijnde, haer leefdage. Ofte, weduwen welcker man noch leefde.
-
13
- Of, binnen drie dagen. Hebr. den derden der dagen.
-
14
- D. stelt u dan in, ende houdt u by my, om last van my t’ontfangen: want David hadde hem Generael Krijghs-overste gemaeckt in Ioabs plaetse. bov. cap. 19. vers 13.
-
15
- Anders, hy liet [hen] Namel. die van Iuda, vertoeven: Dat is, hy gafse langer tijt.
-
17
- Ioabs broeder, zijnde mede een Krijghs-overste. siet boven 18. vers 2. dien David hier in gebruyckt, om Ioab (die andersins de naeste soude geweest zijn) geene occasie te geven, dat hy sich in de plaetse van Amasa mochte indringen, met offensie van Amasa, dien de Koningh het Generaelschap met eede belooft hadde.
-
18
- D. mijne officieren ende soldaten. Sommige verstaen hier Amasa, die nu, als Generael, Abisais heer genoemt worde.
-
19
- D. Ioabs soldaten, als oock Ioab selve.
-
20
- Siet 1.Reg. 1. op vers 38.
-
22
- Dat is, hy quam haer recht in het gemoet, wederkeerende van de reyse, daer toe hem de Koningh gesonden hadde, of, hy quam voor, ofte neffens haer henen, langs den wegh, daer sy mogen hebben gepeystert.
-
23
- Ofte, krijghsrock, kasacke, krijghsmantel: een kleet (als eenige meynen) in den krijgh gebruyckelick, ende te dier tijt bekent.
-
24
- Hebr. sijner kleedinge.
-
25
- T.w. Ioab, aftredende uyt sijn order, ofte de plaetse, daer sy peysterden, om Amasa te groeten.
-
26
- T.w. het sweert: sulcks dat Amasa, hebbende het sweert sien vallen, daer op niet verdacht was, dat Ioab het met de slincker hant opgenomen hadde, als sommige uyt het volgende vers afnemen.
-
27
- Hebr. [zijt] ghy vrede? als 1.Sam. 25.6. ende boven 17.3.
-
28
- D. neve, bloetvrient. Sy waren twee susters kinderen, 1.Chron. 2.16, 17. Siet oock boven 17.25.
-
29
- Hebr. Ioabs rechter hant vattede den baert van Amasa.
-
30
- Als in het groeten gebruyckelick was, Genes. 29. op vers 11.
-
32
- Siet bov. 2. op vers 23.
-
33
- Hebr. hy verdubbelde, of, vvederhaelde niet aen hem, T.w. den slagh, D. hy en stack hem niet ten tweeden male, dewijle hy van den eersten steeck terstont sterf. Vergel. 1.Sam. 26.8. Iob 29.22.
-
35
- D. alle, die ’t met Ioab ende David houden, die volgen Ioab na. Vergel. Deut. 20. vers 5, etc. Alsoo dringht sich Ioab by ’t krijghsvolck terstont weder in ’t Generaelschap, in de plaetse van Amasa, dien hy daerom vermoort hadde.
-
36
- Hebr. [zy] achter Ioab: als boven dickwils, ende in ’t volgende.
-
37
- In ’t voorgaende vers vermelt.
-
38
- Dat dien wegh passeerde, als in’t eynde deses verskens verklaert wort.
-
39
- Ioab, die den vluchtenden Seba door Ephraim, Manasse, Issaschar, Zebulon, ende Naphtali, vervolghde tot aen Abel toe, daer hy nu was.
-
40
- Met desen toenaem was dese stadt Abel genoemt, tot onderscheyt van de andere van dien naem. Dese stadt lagh in den stam Naphtali, aen het noord-eynde van Canaan, tegen Syrien aen, alwaer een gedeelte van Syrien was, genoemt Maacha. Siet oock 2.Reg. 15.29. ende hier, ’t volgende vers.
-
41
- Eene lantstreke by Abel gelegen.
-
42
- De Israëliten van de gemelde plaetsen volghden oock Ioab.
-
44
- Hebr. sy storteden uyt.
-
45
- Eenen opgehooghden aerden dijck, Dat is, een bolwerck, of wal. Alsoo 2.Reg. 19.32. Ier. 32.24. ende 33.4.
-
46
- Hebr. vvaren verdervende, om den muer neder te vellen, D. houwende, stootende, brekende, misschien oock ondergravende: want van ’t Hebreeusch woort, dat hier gebruyckt wort, komt een ander dat oock eene groeve beteeckent.
-
48
- Hebr. sprekende spraken sy.
-
49
- Hebr. vragende sullen sy vragen, ofte, raet vragende sullen sy raet vragen. ’t Schijnt een oudt spreeckwoort geweest te zijn, tot eere der inwoonderen deser stadt gebruyckt, om dat aldaer kloecke ende wijse lieden gevonden werden, blijckende alhier uyt het exempel deser vrouwe.
-
50
- D. als men den raet van dese stadt volghde, soo gingh het wel. Ofte, soo eyndighden sy ’t geschil. And. alsoo sullen sy het volbrengen, ofte, eyndigen.
-
51
- Sy spreeckt in den naem der stadt Abel.
-
52
- Hebr. eene stadt ende eene moeder, etc. D. een hooftstadt, hebbende onder haer andere stedekens ende dorpen. Of, verstaet door de moeder de inwoonders eener stadt, die als eene moeder is van andere, die sy als eene moeder den kinderen, met wijsen ende goeden raet pleeght voor te gaen.
-
53
- D. sijn volck, dat hy bemint, als een mensche sijn erfdeel.
-
54
- Hebr. soo ick sal verslinden, etc. Verstaet hier op: soo doe my Godt dit ende dat: als in’t eedtsweeren gebruycklick.
-
55
- Hy wil seggen: Ick ben daerom niet gekomen, maer om Seba te hebben.
-
56
- Heeft sich opgeworpen ende eene rebellije gesticht.
-
57
- Met wijse redenen de inwoonderen bewegende om te doen, dat sy Ioab belooft hadde.
-
59
- Na den doot van Amasa was hy in sijnen vorigen staet herstelt. Siet bov. op vers 4. Dese Officieren worden hier andermael op genoemt, om dat David nu als van nieuws in sijn Rijck was herstelt, boven 19.22. ende om datter eenige veranderinge, ende oock byvoeginge, schijnt gevallen te zijn. Vergel. bov. 8.17, 18.
-
61
- And. uytschot. Siet 1.Reg. 4. op vers 6.
-
62
- Siet 1.Reg. 4. op vers 3.
-
63
- Hebr. Scheja, bov. 8.17. (na sommiger gevoelen) genoemt Seraja.
-
64
- Siet Num. 3. op vers 32. ende 2.Reg. 23. op vers 4.
-
65
- Hebr. Cohen. Siet bov. 8. op vers 18.
|