| |
| |
| |
Godt geeft Mose de tien Geboden op den bergh Sinai, vers 1, etc. Met donder, blicksem, geluyt der basuynen, etc. daer van het volck verschrickte, 18. Mose trootstse, 20. Godt verbiedt haer wel ernstelick alle afgoderije, 23. Hoedanigen altaer Godt wilde datmen hem soude bouwen, 24.
| |
1
DOe 1 sprack Godt alle 2 dese woorden, seggende:
| |
2
Ick ben de HEERE uwe Godt, die u uyt Egyptenlant, 3 a uyt den diensthuyse, uytgeleyt hebbe:
| |
3
Ghy en sult 4 geen andere goden voor mijn aengesichte hebben.
| |
4
b 5 Ghy en sult u geen gesneden beelt, noch eenige gelijckenisse maken, [van ’t gene] dat 6 boven in den Hemel is, noch [van ’t gene] dat onder 7 op der Aerde is: noch [van het gene] dat 8 in de wateren onder der Aerde is.
| |
5
Ghy en sult u voor die niet buygen, noch 9 haer dienen: want ick de HEERE uwe Godt ben 10 een yverigh Godt, die de misdaet der vaderen besoecke aen 11 de kinderen, 12 aen het derde, ende aen het vierde 13 [lidt] der gener die my haten.
| |
6
Ende doe barmhertigheyt aen duysenden, der gener die my lief hebben, ende mijne geboden onderhouden.
| |
7
c Ghy en sult den name des HEEREN uwes Godts niet 14 ydelick gebruycken: want de HEERE en sal niet 15 onschuldigh houden, die sijnen name ydelick gebruyckt. | |
[fol. 34v\Verscheydene VVetten--Godes.]
| |
| |
8
d Gedenckt des Sabbathdaeghs, 16 dat ghy dien heyliget,
| |
9
e Ses dagen sult ghy arbeyden ende al u werck doen.
| |
10
Maer de sevende dagh is de Sabbath des HEEREN uwes Godts: [dan] en sult ghy geen werck doen, ghy, noch uw’ sone, noch uwe dochter, [noch] uw’ dienstknecht, noch uwe dienstmaeght, noch u 17 vee, noch uwe vreemdelingh, die in uwe poorten is.
| |
11
Want f in ses dagen heeft de HEERE den hemel, ende de aerde gemaeckt, de zee, ende alles wat daer in is, ende hy rustte ten sevenden dage: daerom zegende de HEERE den Sabbathdagh, ende 18 heylighde den selven.
| |
12
g Eert uwen vader ende uwe moeder, 19 op dat uwe dagen verlenght worden in den lande dat u de HEERE uwe Godt geeft.
| |
13
h Ghy en sult niet dootslaen.
| |
14
i Ghy en sult niet echtbreken.
| |
15
Ghy en sult niet stelen.
| |
16
Ghy en sult geen valsche getuygenisse 20 spreken tegen uwen 21 naesten.
| |
17
k Ghy en sult niet begeeren 22 uwes naesten huys: ghy en sult niet begeeren uwes naesten wijf, noch sijnen dienstknecht, noch sijne dienstmaeght, noch sijnen osse, noch sijnen ezel, noch yet dat uwes naesten is.
| |
18
Ende al het volck sagh de donderen, ende de 23 blicksemen, ende het geluyt der basuyne, ende den roockenden bergh: doe het volck sulcks sagh, 24 weken sy af, ende stonden van verre.
| |
19
l Ende sy seyden tot Mose, Spreeckt ghy met ons, ende wy sullen hooren: ende dat Godt met ons niet en spreke, op dat wy niet en sterven.
| |
20
Ende Mose seyde tot den volcke: En vreest niet, want Godt is gekomen, 25 op dat hy u versochte: ende op dat sijne vreese voor u aengesichte soude zijn, dat ghy niet en sondighdet.
| |
21
m Ende het volck stont van verre: maer Mose naderde tot de donckerheyt, al waer Godt was.
| |
22
Doe seyde de HEERE tot Mose, Aldus sult ghy tot de kinderen Israëls seggen: Ghy hebt gesien, 26 dat ick met u-lieden van den hemel gesproken hebbe.
| |
23
Ghy en sult nevens my niet maken silveren goden, ende goudene goden en sult ghy u niet maken.
| |
24
n Maeckt my eenen altaer van aerde, ende offert daer op u 27 brant-offeren, ende uwe 28 danck-offeren, uwe schapen, ende uwe runderen: aen alle plaetse 29 daer ick mijnes naems gedachtenisse stichten sal, 30 sal ick tot u komen, ende sal u zegenen.
| |
25
o Maer indien ghy my 31 eenen steenen altaer sult maken, soo en sult ghy dien niet bouwen van gehouwen [steen;] soo ghy u houw-yser daer over verheft, soo sult ghy hem ontheyligen.
| |
26
Ghy en sult oock niet 32 met trappen tot mijnen altaer opklimmen: 33 op dat uwe schaemte 34 voor hem niet ontdeckt en worde.
|
-
1
- T.w. na dat Mose ende Aaron op den bergh geklommen waren. Siet boven cap. 19. vers 24.
-
2
- D. dese navolgende tien Geboden.
-
3
- Hebr. uyt den huyse der dienstknechten.
-
a
- Exod. 13.3. Deut. 5.6. Psalm 81.11.
-
4
- And. geenen anderen Godt.
-
b
- Levit. 26.1. Psalm 97.7.
-
5
- Hier tegen en strijdt niet dat, op Godts bevel, Mose de Cherubim Exod. cap. 25. vers 18. ende de koperen slange, Num. 21.8. etc. gemaeckt heeft, dewijle sulcks niet geschiet en is om deselve eenige Godtsdienstige eere te bewijsen.
-
6
- Als sonne, mane, sterren, vogelen, Deut. 4.19. verstaet oock hier onder de Engelen, Col. 2. vers 18.
-
7
- Als menschen, viervoetige, of kruypende gedierten, Deut. 4.16, 17. Ies. c. 44. vers 13. Ezec. cap. 23. vers 14.
-
8
- Als visschen, slangen, draken, crocodilen, schiltpadden. Siet Deut. 4.18. ende Iesa. 41.29.
-
9
- T.w. noch de afgoden selfs, noch oock my door de selve. Als Exod. 32.4, 6. door het gouden kalf: ende daer na de tien stammen door de twee goudene kalveren, 1.Reg. 12.28.
-
10
- Godt wort genoemt een man sijnes volcks, Ier. 2.2. Hos. 2.19. afgoderije wort hoerdom genoemt, Deut. 31.16. Iudic. 2.17. Ierem. 3.39, 20. hierom wort Godes toorn over dese sonde genaemt jalousie.
-
11
- D. nakomelingen, T.w. soodanige, die harer vaderen voetstappen na volgende, oock de sonde der afgoderije begaen.
-
12
- Hebr. aen de derde ende aen de vierde.
-
c
- Levit. 19.12. Matth. 5.33.
-
14
- Hebr. tot ydelheyt opnemen. Siet Psalm 15.3. ende 16.4. ende 50.16.
-
16
- D. sondert hem af van u gemeyn werck, of dagelickschen arbeyt, gehoorende tot dit tijdelicke leven, ende besteet den selven om Godt te dienen met heylige wercken, die de eere Godes, ende het eeuwige, ende ’t geestelicke leven aengaen.
-
e
- Exod. 23.12. ende 34.21. Luce 13.14.
-
17
- Als osse, ezel, peert, kemel, elephant, etc.
-
g
- Matth. 15.4. Ephes. 6.2.
-
19
- And. op dat sy uwe dagen verlengen: Sy] te weten vader ende moeder, door haer gebedt, ofte zegen: welcke veel by Godt vermogen, gelijck oock ter contrarie haren vloeck.
-
21
- Door het woort naesten moetmen hier verstaen alle menschen, als Gen. 11.3. Esth. 1.19. Prov. cap. 18. vers 17. Siet Luce 10.29, 30. ja selfs uwen vyant.
-
22
- Vergel. Deut. 5. vers 21.
-
23
- Hebr. eygentlick lampen, D. blicksem.
-
l
- Deuter. 5.25. Hebr. 12.19.
-
25
- T.w. of ghy sijne geboden sult gehoorsamen, gelijck ghy cap. 19. vers 8. belooft hebt. siet Gen. cap. 22. vers 1.
-
m
- Exod. 19.16. Hebr. 12.18.
-
26
- T.w. op den bergh Sinai: Siet Deuter. 4.36. ende Neh. 9.13.
-
29
- Hebr. daer ick mijnes naems sal doen gedencken.
-
30
- T.w. om u mijne gunste ende liefde te betoonen.
-
o
- Deut. 27.5. Ios. 8.30, 31.
-
31
- Naderhant is de altaer van Sittim hout geweest, Exod. 27.1. ende daer na van koper, 1.Reg. 8.64.
-
32
- Nochtans was desen altaer drie cubiten hooge, Exod. c. 27. vers 1. ende Salomons altaer was tien cubiten hooge, 2.Chron. 4.1. daer en waren geen trappen om op te klimmen, maer de aerde was alsoo verhoogt, dat de Priester allenghskens, als op eenen heuvel opwaerts klom, om tot voor den altaer te komen, ende van een yeder gesien te worden.
-
33
- Naderhant heeft Godt verordineert, dat de Priesters linnen onderbroecken dragen souden, Exod. c. 28. versen 42, 43.
|